Դաշնակցությունը, որը լիբանանահայ գաղութի 80 տոկոսն է ներկայացնում, նախագահ Աունի հետ դաշնակից է 2005 թվականից ի վեր․ Կիտանյան

Աղբյուրը՝ horizonweekly.ca

Հ.- Պարո՛ն նախարար, ինչո՞ւ յոյժ կարեւոր կը նկատէք արտերկրի լիբանանահայութեան մասնակցութիւնը Լիբանանի Խորհրդարանական ընտրութիւններուն:

Ա.Կ.- Նախ ըսեմ, որ Խորհրդարանական ընտրութիւնները մեզի համար, մանաւանդ այս նոր օրէնքով, շատ կարեւոր են, որովհետեւ առիթը պիտի ստեղծեն մեր թիւին համեմատ երեսփոխաններ ունենալու, այսինքն իսկակա՛ն ներկայացուցչութեամբ ներկայանալու Խորհրդարան: Մենք 2000 թուականէն մինչեւ 2017, հակառակ գաղութի մեծաթիւ ըլլալուն եւ այդ թիւին 80 առ հարիւրը Դաշնակցութեան հովանաւորութիւնը վայելելուն, մեր թեկնածուներէն միայն երկուքը յաջողած էինք հասցնել Խորհրդարան, որովհետեւ ընտրական օրէնքը չէր օգներ: Այսօր ընտրական օրէնքը համամասնական է եւ մեզի առիթը կու տայ մեր ձայներով մեր թեկնածուները անցընելու: Նկատի առած որ վերջին 17-18 տարիներուն Լիբանանէն հեռացող լիբանանահայերուն թիւը բաւականին մեծ եղած է, որոնց մեծամասնութիւնը կը գտնուի Գանատա եւ Ամերիկա, հետեւաբար այս թիւէն եւ այս կարելիութենէն օգտուելով մենք կրնանք մեր կարողականութիւնը կրկին հաստատել. այս մէկը յաջողցնելու համար պէտք ունինք Սփիւռքին զօրակցութեան, մանաւանդ որ ընտրական օրէնքը կարելիութիւնը ստեղծեց բոլոր արտերկրի լիբանանցիներուն գրանցուելու եւ մասնակցելու քուէարկութեանց: Այո՛, հաւանաբար այդ աշխատանքը մեր ակնկալած թիւը չապահովեց, այդ իսկ պատճառով այս շրջապտոյտը կազմակերպուեցաւ՝ նախ ամրապնդելու գրանցուողներուն քուէարկութեան մասնակցութիւնը Ապրիլ 29-ին նաեւ սերտելու կարելիութիւններն ու միջոցները՝ յաւելեալ թիւ ունենալու:

Հ.- Ի՞նչ պատճառով եւ ի՞նչ նպատակաւ Լիբանանի ընտրական օրէնքը փոփոխութիւն կրեց եւ առաջին անգամ ըլլալով կարելիութիւն ընծայեց արտերկրի լիբանանցիներուն՝ մասնակցելու սոյն ընտրութիւններուն:

Ա.Կ.- Լիբանանի ընտրական օրէնքը մինչեւ 2009-ի ընտրութիւնները բաւականին անարդար էին, որովհետեւ օրէնքը մեծամասնական էր, այսինքն եթէ որեւէ շրջանի մէջ 100 հազար քուէարկող գոյութիւն ունի, եւ եթէ որեւէ կողմ կամ կուսակցութիւն 51000 քուէ ստանայ, այդ մէկ առաւել քուէին պատճառով այդ շրջանի բոլոր աթոռները իրաւասու կը դառնան տուեալ կողմին կամ կուսակցութեան: Այս մէկը անարդար կը սեպուէր, հետեւաբար պէտք էր ձեւ մը ստեղծել, որպէսզի բոլոր կողմերը իրենց չափին համեմատ ներկայացուած ըլլան: Այսօր համամասնական նոր օրէնքին համաձայն, եթէ տուեալ համայնք մը կամ կուսակցութիւն մը քուէներուն 50 առ հարիւրը ստանայ, ուրեմն աթոռներուն կէսը կրնայ ունենալ, միւսը 20 առ հարիւրը կը ստանայ, ուրիշ մը՝ 30 առ հարիւրը, այսինքն իւրաքանչիւրը իր ստացած քուէին համեմատ աթոռ ունենալու իրաւունք կը ստանայ: Այսպիսով անարդարութիւնը նուազագոյնի կ’իջնէ, եւ իւրաքանչիւր կողմ իր չափին համեմատ ներկայացուած եւ մասնակցած կ’ըլլայ: Մեզի համար նոր օրէնքի ձեւ է այս, բայց յոյսով ենք, որ յատկապէս հայութեան ի նպաստ՝ դրական անդրադարձ կ’ունենայ:

Հ.- Պարո՛ն նախարար, այսօր ի՞նչ է պահանջուածը գանատահայ գաղութէն ընդհանրապէս եւ Գանատա հաստատուած լիբանանահայերէն մասնաւորապէս:

Ա.Կ.- Այսօրուան պահանջուածը հետեւեալն է. Գանատա հաստատուած բոլոր այն լիբանանահայերը, որոնք մինչեւ Նոյեմբեր 20 արձանագրուեցան, պէտք է ունենան իրենց լիբանանեան անձնաթուղթերը, կամ ի զօրու անցագիրներ, որպէսզի կարենան քուէարկել: Եթէ չունին կամ այլեւս ի զօրու չեն իրենց անցագիրները, Կեդրոնական կոմիտէին եւ դեսպանատան միջոցաւ կարելիութիւն պիտի ընծայուի իրենց հին անցագիրները նորոգելու՝ առանց յաւելեալ ծախսի: Ապա, անշուշտ, մեր փափաքը եւ մեր խնդրանքն է, որ Ապրիլ 29-ին մեր հայրենակիցները քուէակեդրոն երթան եւ քուէարկեն: Երկրորդ ծրագրի մը մասին ալ կը մտածուի. մենք գրանցուողներու աւելի մեծ թիւ կ’ակնկալէինք, առաւել ներքին համաձայնութիւն մը գոյութիւն ունէր ժամկէտը (Նոյեմբեր 20) երկարաձգելու մինչեւ Դեկտեմբեր 20 եւ ապա Յունուար 20, որպէսզի աւելի մեծ թիւ կարենայինք ապահովել. այդ միջոցին, Նոյեմբեր 4-ին Լիբանանի վարչապետ Հարիրին Սէուտական Արաբիոյ մէջ անակնկալ հրաժարական ներկայացուց, ապա Լիբանան վերադառնալով իր հրաժարականին անվաւերութիւնը յայտարարեց, հետեւաբար այս իրադարձութիւններուն պատճառով կարելի չեղաւ երկարաձգել արձանագրութիւններու ժամկէտը: Այսօր այս դժուարութեան դէմ յանդիման կը գտնուինք եւ նոր միջոցներ կ’որոնենք, որպէսզի 2000-2500 յաւելեալ քուէն կարենանք ապահովել՝ մեր նպատակին հասնելու եւ մեր թեկնածուները յաջողցնելու:

Հ.- Անկախ ընտրութիւններէն, պարո՛ն Կիտանեան, ինչպէ՞ս կ’արժեւորէք լիբանանահայութեան այսօրուան կացութիւնը՝ Զօրավար Միշէլ Աունի նախագահ ընտրուելէն ետք:

Ա.Կ.- Մենք, իբրեւ գաղութ, բաւականին յարգուած եւ արժեւորուած համայնք ենք Լիբանանի մէջ, բայց Զօրավար Միշէլ Աունի ընտրութենէն ետք մեր կացութիւնը շատ աւելի բարելաւուած է, որովհետեւ Դաշնակցութիւնը, որ լիբանանահայ գաղութին 80 առ հարիւրը կը ներկայացնէ, Զօրավար Աունի հետ դաշնակից է 2005-էն ի վեր, հետեւաբար կրնանք ըսել, որ նախագահին հետ հայութեան յարաբերութիւնները բացառիկ են: Նախագահը ե՛ւ մտաւորական, ե՛ւ զինուորական անձնաւորութիւն է, միաժամանակ մեր պատմութեան մանրամասնութիւններուն իրազեկ է եւ մեր դժուարութիւններուն քաջածանօթ է, միեւնոյն ժամանակ ան Հայաստանի տեսակէտներուն զօրակցող է, այդ պատճառով ալ կրնանք ըսել, որ մեր խնդիրները՝ թէ՛ հայկական, թէ՛ ազգային եւ թէ՛ Սփիւռքի հետ կապուած, այս նախագահին հետ աւելի դիւրաւ լուծումներու կը յանգին:

Հ.- Որպէս Լիբանանի Զբօսաշրջութեան նախարար, հակառակ Միջին Արեւելքի տագնապալի իրավիճակին, ի՞նչ կացութիւն կը պարզէ այսօր Լիբանանի զբօսաշրջութիւնը:

Ա.Կ.- Լիբանանի զբօսաշրջութիւնը գոնէ Յունուար 2017-էն ասդին բոլորովին ուրիշ պատկեր կը ներկայացնէ, որովհետեւ ճիշդ է, որ շրջանը՝ Միջին Արեւելքը, ընդհանրապէս վատ իրավիճակի մէջ է, սակայն Լիբանանը նախագահի ընտրութենէն եւ կառավարութեան կազմութենէն ետք ունի ապահովական լաւ պայմաններ, ունի քաղաքական հաստատ ու կայուն իրավիճակ, հետեւաբար շատ դիւրին է այս պայմաններուն մէջ զարկ տալ զբօսաշրջութեան: Նաեւ Լիբանանը յատկանշուած է իր օդերեւութային բարեխառն պայմաններով եւ բացառիկ ու մասնագիտական ծառայութիւններով, որովհետեւ մեր պանդոկներն ու ճաշարանները այնքան զարգացած են, որոնք կը քաջալերեն զբօսաշրջիկները: Ըսեմ նաեւ, որ Լիբանան հարուստ է իր տեսարժան վայրերով, ինչպէս նաեւ պատմական եւ կրօնական հնութիւններով. այս բոլորը զարկ կու տան զբօսաշրջութեան, եւ կրնամ ըսել, որ 2017 թուականը վերջին 66 տարիներուն լաւագոյն երկրորդ տարին էր զբօսաշրջիկներու թիւի համեմատութեամբ:

Հարցազրոյցը վարեց Սոնա Թիթիզեան