Բաքվի և Նեթանյահուի համաձայնությունը․ Իրանի վրա Իսրայելի հարձակումն Ադրբեջանի՞ց է

Մինչ տարածաշրջանը շարունակում է այրվել Իրան-Իսրայել պատերազմի թեժ պահին, նոր փաստաթղթերն ու հայտարարությունները բացահայտում են, որ Ադրբեջանի Հանրապետությունը ոչ միայն Թել Ավիվի գաղտնի դաշնակիցն է Իրանի հյուսիսային սահմաններին, այլև կարող է ակտիվ և անմիջական դեր խաղալ Իսրայելի կողմից Իրանի վրա նոր հարձակման մեջ: Բաքվի վրայով թռչող մահացու անօդաչու թռչող սարքերից մինչև հետախուզական և ահաբեկչական աջակցություն, հարցն այժմ հետևյալն է. արդյո՞ք Բաքուն Իրանի դեմ պայքարի առաջնագծում է:

Ադրբեջանի Հանրապետության դերը Իրան-Իսրայել պատերազմում

Անկախ առցանց հաղորդագրության համաձայն՝ Իսլամական խորհրդատվական ժողովում Թեհրանի ներկայացուցիչ Քամրան Ղազանֆարին կտրուկ ելույթ է ունեցել՝ անդրադառնալով այն բանին, ինչը նա անվանել է «Բաքվի բացահայտ դավադրություն Թել Ավիվի հետ», և ասել է. «Իրան-Իսրայել պատերազմի ժամանակ, որը հայտնի է որպես 12-օրյա պատերազմ, իսրայելական անօդաչու թռչող սարքերը ներթափանցել են Իրան Ադրբեջանի Հանրապետության հողից և երկնքից, և Թավրիզի, Արդաբիլի, Ռեշտի և նույնիսկ Թեհրանի ռմբակոծությունները այս համագործակցության ուղղակի արդյունքն էին»։

Նա մատնանշում է Ադրբեջանի և Իսրայելի միջև քաղաքական մտերմությունը և ասում. «Ադրբեջանի և Իսրայելի միջև հետախուզական համագործակցությունը սպառնում է Իրանի ազգային անվտանգությանը»։

Ղազանֆարին նաև քննադատել է որոշ պաշտոնյաների, այդ թվում՝ Մասուդ Փեզեշքյանի պասիվ մոտեցումը՝ ասելով. «Մինչ Իլհամ Ալիևը ձգտում է խաթարել Իրանի տարածքային ամբողջականությունը Իսրայելի և Միացյալ Նահանգների հետ համատեղ նախագծերում, պարոն Փեզեշքյանը ժպիտով է ընդունում Ալիևին»։

Վերջերս Զանջան կատարած այցի ժամանակ Մասուդ Փեզեշքյանը  հայտարարություններ արեց Ադրբեջան-Իսրայել հարաբերությունների մասին, որոնք լայն արձագանք ունեցան․ «Ադրբեջանը մեր եղբայրն է, մեր ազգականը ։ Ինչպե՞ս է ստացվում, որ մենք չենք կարող համաձայնագիր կնքել և հարաբերություններ հաստատել Ադրբեջանի Հանրապետության հետ, բայց Իսրայելը կարող է»,-ասել էնա։

Պատգամավորը նաև նշել է. «Բաքվում գտնվող «Մոսսադի» բազան ներգրավված է եղել մի շարք ահաբեկչական գործողություններում, այդ թվում՝ Էբրահիմ Ռաիսիի սպանության մեջ։ Այսօր Ադրբեջանն ու Իսրայելը սերտ համագործակցություն ունեն Իրանի դեմ ոչ միայն անվտանգության, այլև դիվանագիտական և ռազմական մակարդակներում։ Իրան-Իսրայել պատերազմի համատեքստում Բաքուն գործնականում դարձել էր Թել Ավիվի օպերատիվ զենքերից մեկը տարածաշրջանում։ Բաքուն ձգտում է տապալել Իսլամական Հանրապետությունը»։

Գերագույն առաջնորդի ներկայացուցիչը Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսում Աբդուլլահ Հաջի Սադեղին նույնպես իր հայտարարություններում զգուշացրել է, որ որոշ հարևան երկրներ, այդ թվում՝ Ադրբեջանի Հանրապետությունը, դեր են խաղացել Իրանի վրա Իսրայելի հարձակման պլանավորման գործում։ Նա ասել է. «Իրան-Իսրայել պատերազմում տեղի է ունեցել գաղտնի հանդիպում, որին ներկա են եղել Իրանի թշնամիները՝ միապետներից և երեսպաշտներից մինչև որոշ հարևաններ, որոնք անակնկալ հարձակում են պլանավորել»։

Ֆարազը նաև վերլուծական զեկույցում գրել է. «Թել Ավիվում իրանական ծագումով լրտեսի մեղադրական եզրակացությունը ցույց է տվել, որ հարձակողական անօդաչու թռչող սարքերը Իրան են մտել Ադրբեջանի Հանրապետության միջոցով: Այս փաստաթուղթը պաշտոնապես հակասում է Ալիևի պնդումներին Իրան-Իսրայել պատերազմում Ադրբեջանի չեզոքության մասին»:

Իսլամական Հանրապետության արձագանքը Ադրբեջան-Իսրայել դաշինքին

Վերլուծաբանները կարծում են, որ վերջին տարիներին Ադրբեջանն ու Իսրայելը լայն համագործակցություն են ունեցել ռազմական, հետախուզական և մշակութային ոլորտներում: Իրանին էներգետիկ միջանցքների ճանապարհից հեռացնելու ջանքերից մինչև Իրաքյան Քուրդիստանի տարածաշրջանի հետ ռազմավարական հարաբերությունների ամրապնդումը, կան հակաիրանական դաշինքի ձևավորման հստակ նշաններ: Իսրայելի շահերի ապահովումը Իրանի հյուսիսային սահմաններում, Բաքվի երկինքը Թել Ավիվի կործանիչներին հանձնելը և Իրան-Իսրայել պատերազմում անմիջական դեր խաղալը՝ այս ամենը տագնապի զանգեր են, որոնք դեռևս վճռական արձագանք չեն ստացել Թեհրանից:

Այժմ, երբ Իրան-Իսրայել պատերազմում Ադրբեջանի Հանրապետության դերը և Իսրայելի հետ նրա ակտիվ համագործակցությունը դարձել են ավելի հրապարակային, քան երբևէ, հարց է առաջանում՝ արդյոք Իսլամական Հանրապետությունը կշարունակի՞ լռության և զսպվածության իր քաղաքականությունը՝ ի դեմս Ադրբեջանի և Իսրայելի միջև դաշինքի, թե՞ վերջնականապես կփոխի տարածաշրջանային հավասարումները՝ համապատասխան արձագանքով։

Աղբյուրը՝ mostaghelonline.com