Անկարայում Փաշինյանը ձգտում է ստանալ ինդուլգենցիա՝ իր իշխանությունը պահելու նպատակով․ Վարդան Օսկանյան

Անկարայում Փաշինյանը ձգտում է ստանալ ինդուլգենցիա՝ իր իշխանությունը պահելու նպատակով։ Այս մասին գրել է ՀՀ նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը։

«2025 թ. հունիսի 20-ին Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպում է նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ Անկարայում։ Այս հանդիպումն արդեն ներկայացվում է նրա համախոհների կողմից որպես «պատմական պահ» կամ «շրջադարձային» իրադարձություն։ Սակայն հայ ժողովուրդը չպետք է մոլորվի։ Սա դիվանագիտական ձեռքբերում չէ, այլ յոթ տարի շարունակվող ազգային նվաստացման գագաթնակետը, որը սկիզբ է առել 2018-ին և այսօր վտանգում է դառնալ անդառնալի։

Անկարայում Փաշինյանը ձգտում է ստանալ ինդուլգենցիա՝ իր իշխանությունը պահելու նպատակով։ Եվ այն գինը, որը նա, կարծես, պատրաստ է վճարել, ոչ այլ ինչ է, քան հայ ժողովրդի արժանապատվությունը և ապագան։ Ամենայն հավանականությամբ, Թուրքիայի միջնորդությամբ Ադրբեջանը կհամաձայնի ստորագրել Փաշինյանի փաստաթուղթը՝ փոխարենը ստանալով բանավոր կամ գաղտնի համաձայնություն, ըստ որի Փաշինյանը կկատարի ադրբեջանական պահանջները ավելի ուշ փուլում։ Այլընտրանքային տարբերակով՝ Ադրբեջանը կարող է ստորագրել փաստաթուղթը, սակայն հետաձգել դրա վավերացումը՝ մինչև Փաշինյանը կատարի այդ պայմանները, ինչպես Թուրքիան վարվեց 15 տարի առաջ՝ «ֆուտբոլային դիվանագիտության» ժամանակ։

Այսպես կոչված «խաղաղության պայմանագիրը» Ադրբեջանի հետ չի ձևավորվել փոխադարձ հարգանքի, արդարության կամ հավասար բանակցությունների արդյունքում։ Այն ծնվել է ճնշման, օկուպացիայի և պատերազմական հանցագործությունների հետևանքով։ Փաստաթուղթը որևէ հիշատակում չի անում Բաքվի բանտերում պահվող հայ գերիների մասին։ Այն չի առաջարկում վերադարձի ուղի Արցախի բռնությամբ տեղահանված հայերի համար։ Այն որևէ պահանջ չի դնում Ադրբեջանի նկատմամբ՝ կապված Հայաստանի ինքնիշխան տարածքում նրա շարունակական ռազմական ներկայության հետ։

Այն, ինչ առաջարկվում է, մոլորեցնող պատրանք է՝ մի փաստաթուղթ, որը արտաքինից ներկայացվում է որպես առաջընթաց, բայց իրականում կոդավորում է հանձնման փաստը։ Դրա նպատակը Փաշինյանի կառավարության քաղաքական շահերին ծառայելն է, ոչ թե Հայաստանի ազգային շահերին։ Իսկ Ադրբեջանի և նրա դաշնակիցների համար սա հաղթանակի պահ է՝ հնարավորություն՝ պաշտոնապես ձևակերպելու իրենց ագրեսիայի արդյունքները՝ առանց որևէ զիջման։

Այն փաստը, որ այս «դիվանագիտական» փուլը տեղի է ունենում հենց Անկարայում՝ քաղաքում, որն ունի խորապես խորհրդանշական և ծանրաբեռնված նշանակություն հայկական պատմական հիշողության մեջ, պատահական չէ։ Դա ուղերձ է՝ բարձր և հստակ. հայկական ոգու դարաշրջանը ավարտված է, և ներկայիս ղեկավարությունը պատրաստ է նույնիսկ խորհրդանշական նվաստացում ընդունել՝ հանուն իր անձնական և քաղաքական գոյատևման։

Բայց եկե՛ք հստակ խոսենք. եթե ստորագրվի նման փաստաթուղթ, այն չի պարտավորեցնի հայ ժողովրդին։ Դա չի լինի Հայաստան-Ադրբեջան համապարփակ համաձայնագիր։ Դա կլինի գործարք Փաշինյանի և Ալիևի միջև՝ երկու անհատների, որոնք ունեն արմատապես տարբեր դրդապատճառներ։ Մեկը ձգտում է բացարձակ հսկողության, մյուսը՝ ներողություն և հանձնվողականություն։

Հայ ժողովուրդը չի ընտրել այս ճանապարհային քարտեզը։ Նա համաձայնություն չի տվել մի գործընթացի, որը ջնջում է իր ցավը, իր իրավունքներն ու պատմությունը։ Ցանկացած համաձայնագիր, որը չի երաշխավորում հայ գերիների ազատ արձակումը, որը անտեսում է Արցախի հայերի վերադարձի իրավունքը և որը թույլ է տալիս ադրբեջանական զորքերին մնալ հայկական հողերում, չի կարող համարվել օրինական։ Դա կլինի փաստաթուղթ՝ զուրկ իրավական ուժից ոչ միայն իրավական առումով, այլ առաջին հերթին՝ հայ ժողովրդի սրտում և գիտակցության մեջ։

Պատմությունն երբեք չի ների նրանց, ովքեր ստորագրում են ճնշման ներքո և դա անվանում են «խաղաղություն»։ Եվ ապագա կառավարությունները պարտավորված չեն լինելու փաստաթղթով, որը պաշտոնականացնում է անարդարությունը և մոռացության է մատնում հայ ժողովրդի արդար իրավունքները։

Հայաստանը արժանի չէ այս իրականությանը։ Հայ ժողովուրդը արժանի է առաջնորդության, որն ի զորու է տարբերակել խաղաղ համակեցությունը հնազանդ հանձնվածությունից, իսկ արժանապատիվ խաղաղությունը՝ նվաստացումից։ Պատմությանը արժանի ապագան չի սկսվում Անկարայում։ Այն կսկսվի այն պահին, երբ մենք վերագտնենք մեր ձայնը, վերականգնենք մեր արժանապատվությունը և պահանջենք արդար խաղաղություն՝ մի խաղաղություն, որը կհարգի միջազգային իրավունքը, կպաշտպանի ինքնիշխանությունը և կարտահայտի հայ ազգի իրական կամքը»։