կարևոր
1060 դիտում, 1 շաբաթ առաջ - 2024-12-16 17:47
Աշխարհ

Նեթանյահուն եւ Թրամփն Իրանին սիրիական աշխարհաքաղաքական ճաշացանկ են պատրաստում

Նեթանյահուն եւ Թրամփն Իրանին սիրիական աշխարհաքաղաքական ճաշացանկ են պատրաստում
Նեթանյահուն ուղիղ տեսաուղերձով դիմել է Իրանի ժողովրդին՝ պատմելով, որ իր երկիրը ձգտում է խաղաղության բոլոր հարեւանների հետ եւ կցանկանար նրանց մեջ տեսնել «ազատ Իրանին»: Միեւնույն ժամանակ հավելել է՝ դա կարող է տեղի ունենալ արդեն շուտով` «ավելի շուտ, քան կարծում են շատերը» եւ «գիտեմ եւ հավատում եմ՝ մենք Մերձավոր Արեւելքը կդարձնենք բարգավաճման, առաջընթացի եւ խաղաղության հենակետ»: Իր հերթին ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Դոնալդ Թրամփը Time ամսագրին տված հարցազրույցում չի բացառել Իրանի հետ պատերազմի հնարավորությունը: Նրա խոսքով` «ամեն ինչ հնարավոր է»։ Times of Israel թերթը հայտնում է՝ Իսրայելի Իսրայելի ռազմաօդային ուժերն շարունակում է նախապատրաստվել Իրանի միջուկային օբյեկտներին հնարավոր հարվածներին «Մերձավոր Արեւելքում Թեհրանի վստահված խմբերի թուլացման եւ Սիրիայում Ասադի ռեժիմի անկման պատճառով»: Իսրայելական բանակում կարծում են՝ այն բանից հետո, երբ շարքից հանվեց Սիրիայի ՀՕՊ համակարգերի ճնշող մեծամասնությունը, «հնարավորություն ստեղծվեց հարված հասցնել Իրանի միջուկային օբյեկտներին»: Իրավիճակը մեկնաբանում է հայտնի արեւալագետ Ստանիսլավ Տարասովը։

«Ըստ բոլոր նշանների` ԱՄՆ-ն եւ Իսրայելը զբաղվում են ոչ միայն սիրիական հենակետից Իրանի վերջնական դուրսբերմամբ, որը այն առայժմ համարում է իր ազգային անվտանգության կարեւորագույն հիմնասյուներից մեկը։ Դրանք ցույց են տալիս կայացած սիրիական սցենարը իրանական հող տեղափոխելու հնարավորությունները՝ առանց բացահայտ արտաքին ագրեսիայի` հակաիրանական տարբեր քաղաքացիական եւ ռազմական կառույցների ակտիվացման միջոցով, որոնք կշահեն Թեհրանի վրա տարածաշրջանային եւ միջազգային ճնշումներից։ Առավել եւս, որ Իրանի գերագույն առաջնորդ Խամենեին հայտարարել է․ «Սիրիայում ռազմական հեղաշրջումը ծրագրվել է ԱՄՆ-ի եւ Իսրայելի կողմից» հարեւան երկրի «աջակցությամբ, որը «մինչ օրս իր դերն է խաղում»: Այնուամենայնիվ, Թեհրանը Դամասկոսում ռեժիմի անկման պատասխանատվությունը դրեց Սիրիայի նախկին ղեկավարության վրա եւ զարմացավ սիրիական բանակի անգործունակությունից եւ իրադրձությունների զարգացման անսպասելի տեմպերից:

Միեւնույն ժամանակ, արեւմտյան եւ մերձավորարեւելյան ԶԼՄ-ները հայտնում են՝ պաշտոնական հայտարարություններից բացի, Իրանի իշխանություններն արդեն անմիջական կապի մեջ են մտել Սիրիայի նոր իշխանությունների հետ, որպեսզի «թույլ չտան թշնամանքի առաջացում երկու երկրների հարաբերություններում», թեեւ Իրանը դարձել է միակ երկիրը, որի դեսպանատունը հարձակման է ենթարկվել Դամասկոսում ընդդիմության գալուց հետո: Այժմ Լիբանանի հետ Սիրիայի միջոցով կապը կորել է, ՀԱՄԱՍ-ի հետ ամեն ինչ այդքան էլ պարզ չէ, Իսիկ Սիրիան նրա համար գրեթե կորած է, ինչը Իրանին դուրս է բերում տարածաշրջանում «մեծ խաղից»։ Այս կապակցությամբ ամերիկյան The New York Times պարբերականը պնդում է․ «Սիրիայում իրանական նախագծի ձախողումը կսրի Թեհրանում ներքաղաքական պայքարը»: «Տասնամյակներ շարունակ Իրանը գումարներ է ներդրել եւ ռազմական օգնություն ցուցաբերել Սիրիային` աջակցելով Ասադի վարչակարգին Իսրայելին դիմակայելու հարցում», - գրում է թերթը: Այժմ շատ իրանցիներ բացահայտ հարցնում են, թե ինչու էր դա անհրաժեշտ»։ Ընդ որում՝ Արեւմուտքի հետ հարաբերույունները կարգավորելու Իրանի նոր արտաքին քաղաքական կուրսի քննադատությունը սկսել է բախվել այսպես կոչված պահպանողականների բացահայտ կոշտ քննադատության։ Այսպես Թեհրանի համալսարանի Միջազգային հարաբերությունների պրոֆեսոր Էբրահիմ Մոթագին թոք-շոուի ժամանակ հայտարարել է․ «Իրանը Սիրիայից հետո տարածաշրջանային տերությունից վերածվել է սովորական երկրի»:

Նման տրամադրությունների վրա էլ խաղադրույք են կատարում Արեւմուտքում` Սիրիայի մասին քննարկումների միջոցով խաթարել Իրանի ներքաղաքական կայունությունը»։ Նույնիսկ ՀԱՄԱՍ-ը, հանուն որի Իրանը եւ նրա դաշնակից Հըզբոլլահը Լիբանանում ռիսկի են դիմել, հայտարարություն է տարածել, որում շնորհավորել է «սիրիացի ապստամբներին հաղթանակի կապակցությամբ» եւ հայտարարել՝ ։աջակցում է սիրիացի ժողովրդին»: Ուստի կասկած չկա՝ Իսրայելը, որին աջակցում են ԱՄՆ - ի եւ Մեծ Բրիտանիայի շահագրգիռ քաղաքական խմբերը, կձգտի օգտվել տարածաշրջանում Թեհրանի դիրքերի թուլացումից` շեշտը դնելով Իրանում ներքաղաքական իրավիճակի ապակայունացման վրա», - ամփոփելէ Տարասովը։

 

Աղբյուրը՝ iarex.ru

Թարգմանությունը՝ Գայանե Մանուկյանի