Ռայիսի մահը․ Գլոբալ իշխանություն կորցնողները վա-բանկ գնացի՞ն

Իրանի նախագահ Իբրահիմ Ռայիսիի ողբերգական մահը, ում հետ զոհվել է ԱԳ նախարար Հոսեյն Ամիր Աբդոլլահիյանը, եթե դիտարկենք իրավիճակը արտահոսքի համալիրում, որը արվել է հասկանալի է, իրանական փակ աղբյուրներից, թե ուղղաթիռը կարող էր խոցվել, շարունակում է պետությունների ղեկավարների հետ ահեղ իրադարձությունների շղթան: Նախ՝ կանխարգելիչ է Թուրքիայում հնարավոր պետական հեղաշրջման մասին բացահայտվող տեղեկատվությունը՝ ընդդեմ Էրդողանի, որը, ըստ երեւույթին, հաջողվել է կանխել։ Այնուհետեւ մահափորձ Սլովակիայի վարչապետ Ռոբերտո Ֆիցոյի դեմ։ Այժմ հարված, որը հասցվել է Իրանին՝ Ռուսաստանի մերձավոր դաշնակիցներից մեկը հանդիսացող երկրում ներքին ապակայունացման դեռեւս չհաշվարկված սպառնալիքներով։ Ծանր, անդառնալի կորուստ կրած Իրանի բարեկամ ժողովրդի սուգն ու կարեկցանքը չեն չեղարկում վերլուծությունն այն բանի, թե հատկապես վերջին օրերին ինչ է կատարվում աշխարհում: Արդեն երկու արկ չեն ընկնում նույն խառնարանի մեջ։ Իսկ երե՞քը: Եվ դեռ քանի նման «արկեր» են նախատեսված նրանց համար, ովքեր մեզ բոլորիս հստակ հասկացնում են, որ նախ՝ Ռուբիկոնն անցել է, եւ համաշխարհային քաղաքականության մեջ տեղի են ունեցել տեկտոնական տեղաշարժեր, որոնք հարցականի տակ են ոչ մեկ դար իշխող ուժերի գոյությունը, եւ երկրորդ՝ սահող գերիշխանությունը պահպանելու փորձերում այդ ուժերը գնալու են ամեն ինչի։ Չկան այնպիսի հանցագործություններ, որոնց նրանք չէին գնա, նույնիսկ նրանց սպասող կախաղանի վախի ներքո: Այն մասին, թե ի՞նչ է տեղի ունենում, կամ, եկեք ավելի զգուշավոր, կարող է տեղի ունենալ՝ iarex մեկնաբան Վլադիմիր Պավլենկոյի դիտարկումը։

Առաջինը, որ աչքի է զարնում՝ բարձրաստիճան պաշտոնյաների նկատմամբ բռնության աճն է։ Էրդողանին սպառնացել են, հավանաբար զգուշացրել են, այդ իսկ պատճառով էլ ֆորսմաժորային տեղեկատվության արտահոսք է տեղի ունեցել։ Ի դեպ, ո՞վ է «զգուշացրել»․ Տխրահռչակ «անգլիացի՞ն»: Ֆիցոյին լրջորեն հարվածեցին, բայց իրենց ծածկեցին ուկրաինամետ պսիխոֆանատիկով, իբր միայնակ։ Այս առակներին հավատ, իհարկե, չկա. Բավական է հիշել Ջոն Քենեդիի սպանության պատմությունը, որի թոռան եղբորորդին մասնակցում է ներկայիս նախընտրական մրցավազքին՝ կամ սփոյլերի, կամ «սեւ կարապի» դերում։ Այն ժամանակ մեզ նույնպես համոզում էին, որ նա «միայնակ» է, այն էլ խորհրդային Բելառուսում ունեցած կապերով, եւ այդ ընթացքում, մինչ նրանք համոզիչ էին, հերթով վերացնում էին «ավելորդ» վկաներին։ Ի դեպ, ահա Քենեդիի պատգամը, որը շատ սերտորեն համընկնում է նրա նախորդի՝ Դուայթ Էյզենհաուերի՝ Սպիտակ տունը լքելիս ասածի հետ․ «...Մենք դեմ ենք միակ եւ դաժան գաղտնիությանը, որը կաշկանդել է ամբողջ աշխարհը եւ այժմ փոխանցվում է թաքնված միջոցներով՝ իր ազդեցության ոլորտն ընդլայնելու համար․ մտքերի ներթափանցում արտահայտման փոխարեն, տապալում՝ ընտրությունների փոխարեն, ահաբեկում՝ ազատ կամքի փոխարեն։ Դա մի համակարգ է, որը մոբիլիզացրել է մարդկային եւ նյութական ռեսուրսներն արհեստական, բարձր արդյունավետ մեխանիզմ ստեղծելու համար, որը միավորում է ռազմական, դիվանագիտական, մտավոր, տնտեսական, գիտական եւ քաղաքական շրջանակները: Դրա նախապատրաստությունները թաքնված են, չեն հրապարակվում։ Նրա սխալները թաղված են, ոչ թե լայնորեն հայտնի: Նրա գործերը լռում են, ոչ թե քննարկվում։ Նրանք չեն զեկուցում իրենց ծախսերի մասին, չեն բացահայտում իրենց գաղտնիքները...»:

Քենեդիի թվարկած «շրջանակները» եւ Էյզենհաուերի հիշատակած ռազմարդյունաբերական համալիրը սկզբունքորեն նույնն են՝ կապված օլիգարխիայի հետ, եթե չխորանանք նրբությունների մեջ, հստակեցնում է քաղաքագետը։ Սա առանձին թեմա է։

«Ռաիսիի մահն արդեն սահմաններից անդին է, որ նրանք անցել են: Ես անձամբ չեմ կասկածում, որ սա դիվերսիա է, բայց թե ինչ կլինի մեկնաբանությունը, կախված է «ներքին» գործոնի առկայությունից/բացակայությունից: Կամ հետքից, եթե կուզեք. Եթե կա մեկը, ապա այն կգրեն որպես «տեխնիկական անսարքություն», եթե առողջ ուժեր չմիջամտեն, մտորեք․ երեք «ուղղաթիռներ»՝  շղթայակապ, տեսողական, պետք է ենթադրել, տեսանելիության մեջ, նույնիսկ եթե տեսանելիությունը վատ է (Ի դեպ, ո՞վ է տվել ռիսկային տեսանելիության պայմաններում թռչելու թույլտվություն)։ Մեկ «ուղղաթիռ» - առաջին դեմքերով (!)- ընկնում է, մյուս երկուսը, կարծես, ոչինչ չի պատահել, շարունակում են թռիչքը: Պարզապես հեքիաթներ պետք չեն: Կրկնակի հարված: Առաջին հերթին՝ բուն Իրանում։ Ռայիսին գործիչ է, ով տրամաչափով գերազանցում է նախագահական պաշտոնը եւ հոգեւոր, եւ քաղաքական առումով։ Նույնիսկ եթե պայմանական պահպանողականներին հաջողվի պահպանել իրավիճակը, իսկ առջեւում, մի պահ, ընտրություններն են, հույսն, իհարկե, պահապանների կորպուսի վրա է, ապագա ղեկավարության մոնոլիտ լինելը կարող է խնդրահարույց լինել։ Կորուստը չափազանց մեծ է, այս գործիչը, ես թույլ կտամ ինձ նման փոխաբերություն, գրեթե ռահբարի մակարդակի է:

Երկրորդ հարվածն այն է, որ արեւմտյան շտաբերում՝ համակարգված եւ նպատակաուղղված, սկսած անցյալ տարվա վերջից, սկզբում Ռոբերտսոն, հետո Ստոլտենբերգ, այնուհետեւ՝ «ամենուր», սկսեցին անվանել «չարիքի նոր առանցք»։ Ռուսաստանի, Չինաստանի, Իրանի եւ ԿԺԴՀ-ի քառյակը: Եվրասիական մեծ դաշինքը, որի գոյությունն արմատապես արմատվորված է, թաղում է Արեւմտյան էլիտաների՝ գերիշխանության պահպանման բոլոր հույսերը։ Ռայիսիի սպանությունը հարված է ամբողջ քառյակին։ Սա նաեւ «երկար ձեռքերի» ցուցադրություն է. Ի դեպ, Չինաստանում այս տերմինն, ըստ էության, պաշտոնապես նշանակում է արտտարածքային իրավասության «ֆենոմեն», որն այդ պատճառով օգտագործում է միակողմանի պատժամիջոցների մեխանիզմը, քանի որ շատերը դրա որոշումներին պատասխանում են «շոու ընդունելով»։ Եվ միաժամանակ, այդ մահափորձը հազիվ թե պատահական է. չի կարելի հավատալ որեւէ «դժբախտ պատահարի», երբ խոսքը գնում է մեծ քաղաքականության մասին, նախ՝ Պեկինում ռուս-չինական բանակցությունների ամփոփման հետ։

Երկրորդ, այն նախորդում է Չինաստանի վարչապետ Լի Գնի մասնակցությանը Սեուլում Հարավային Կորեայի եւ Ճապոնիայի ղեկավարների հետ կայանալիք եռակողմ հանդիպմանը։

Երրորդ՝ տեղի է ունենում Պուտինի՝ ԿԺԴՀ կատարելիք այցի նախապատրաստական աշխատանքների ֆոնին։ Չէի ցանկանա օգտագործել «սեւ բիծ» տերմինը, բայց, կրկնենք, իրանա-ադրբեջանական սահմանի լեռներում տեղի ունեցած ողբերգույոթւնը հանգեցնում է ապագայի մասին ամենաանհանգստացնող մտքերի։ Այնպիսի տպավորություն է, որ այն շտաբներում, որտեղ նման անաստված, բացահայտ ծայրահեղական որոշումներ են ընդունվում, վերջնականապես կորցրել են խելքը՝ մարդկային կերպարի հետ միասին, ու վա-բանկ են գնացել։ Ավելի ճիշտ, նույնիսկ չեն գնացել, այլ թույլտվություն են տվել գործի դնել սցենարը, որը, ամենայն հավանականությամբ, նախապես գրված է՝ ցուցակում արդեն տեղադրված «թակարդների» տակ, - կարծում է փորձագետը։

Հարցերի երկրորդ խոշոր շերտը կապված է որոշակի հակամարտությունների հետ, նշում է Պավլենկոն։ Թուրքիային, Սլովակիային եւ Իրանին միավորում է հետխորհրդային տարածքին մոտ լինելը, որտեղ ծավալվում են ներկա, բոլորին հայտնի իրադարձությունները։ Ոչ միայն Ուկրաինայում, այլեւ, այժմ այդ մասին կարելի է խոսել միանշանակ, Անդրկովկասում։ Հրկիզվում է մի տարածաշրջան, որտեղ, ինչպես իրենք են կարծում, կարելի է Ռուսաստանի դեմ «երկրորդ ճակատ» բացել.հենց դրան էր մինչեւ վերջերս խանգարում Իրանի կայունացնող դերը։ Ինչո՞ւ հենց այնտեղ:

Նախ, այնտեղ անընդհատ մխրճվում եւ կայծեր են առաջացնում՝ գրավելով գլոբալ ապակայունացնողների հետաքրքրությունը.Երկրորդ, ըստ երեւույթին, հյուսիս-արեւմտյան ուղղությունը՝ Լենինգրադի ռազմական օկրուգի ձեւավորմամբ, Բելառուսում մարտավարական միջուկային զենքի տեղադրմամբ եւ Կալինինգրադի շրջանի ամրապնդմամբ, նրանք ռիսկային են համարում։

Կա նաեւ մերձավորարեւելյան հակամարտություն, որում հարաբերական ստատուս-քվոն, ամենայն հավանկանությամբ, պայմանավորված է Նեթանյահուի դիրքերի փխրունությամբ, որը ձգձգում է ժամանակը եւ սպասում Դոնալդ Թրամփին: Հենց որ Նահանգներում այս նախընտրական բախումը լուծվի՝ այս կամ այն ուղղությամբ, շատ հավանկան է, որ դինամիկան այլ կլինի, եւ Իրանն այստեղ կարեւորագույն մասնակից է, առանց որի չի լուծվում տարածաշրջանային ոչ մի հարց։ Ինչ-որ մեկը որոշակի խաղադրույք է կատարել: Ընդ որում, իհարկե, հաշվի առնենք՝ Ուկրաինայի եւ Մերձավոր Արեւելքի հակամարտությունները կապված են որոշակի ծայրահեղական էթնիկ լոբբիի տրամաբանույթամբ եւ շահերով, որը ոգեշնչված է «Երկնային Երուսաղեմի» նախագծով, -նշում է Պավլենկոն։

Երրորդ, գլխավորը. Ո՞ւմ մասին է գրել Քենեդին եւ նախազգուշացրել Էյզենհաուերը: Հաշվի առնելով, որ քթի տակ են ԱՄՆ ընտրությունները, որոնցում ներկայիս դարակազմիկ իրադարձությունների ֆոնին պարզ է դառնում, որ գլոբալիստները գոյատեւելու համար պետք է հաղթեն, չորս տարի նստել չի հաջողվի, ժամնակն է վերադառնալ անցյալ տարի մի շարք ամերիկացի քաղաքական գործիչների եւ լրատվամիջոցների հրապարակած տեղեկատվությանը: Այն, ինչը կապված է «Ջո Բայդենի խնդրի» լուծման հնարավոր տարբերակների, ավելի ճիշտ՝ նախկին նախագահ Բարաք Օբամայի կնոջ՝ Միշել Օբամայի օգնությամբ նրա ծերւնական անաշխատունակության հետ։ Կամ դեմոկրատների համագումարում օգոստոսին տեղի կունենա փոխատեղում, կամ ամեն ինչ կընթանա 1973-1974 թվականների «սողացող հեղաշրջման» սցենարով։ Դրանում, հիշենք, Ռիչարդ Նիքսոնի եւ Սպիրո Ագնյուի ընտրված կոմբինացիան, «ում որ պետք էր» ոգեշնչված հրաժարականներով, փոխարինվեց գլոբալիստների կողմից նշանակված Ջերալդ Ֆորդի եւ Նելսոն Ռոքֆելլերի համադրությամբ։ Եվ այդ նշանակվածները մնացած 2,5 տարիների ընթացքում փոփոխությունների մի ամբողջ «փունջ» են արել՝ սկսելով ապագա գլոբալիզացիան, -հիշեցնում է քաղաքագետը։

Հետո ամեն ինչ արվեց հանգիստ. Այսօր վերեւում շրջանառվող լուրերը նետվում են ամերիկյան հասարակության մեջ՝ բացահայտելով էլիտար գագաթներում տիրող բարքերի եւ կարգերի շատ նրբություններ: Բայց մեզ համար գլխավորն այն է, որ խոշոր քաղաքական գործիչների եւ կառավարության ղեկավարների ողբերգական ճակատագրի հետ կապված իրադարձությունների շարքը մատնանշում է ապագայի հենց ամենադժվար եւ տագնապալի սցենարների իրականությունը։ Միանգամայն կարող է պատահել, մասնավորապես ԱՄՆ-ում ներքին «պերեստրոյկայի» ճգնաժամն այնքան հեռու է գնացել, որ դրանից դուրս գալու միակ ելքը արտաքինն է։Եվ այս դեպքում մեր առջեւ ամեն տեսակի սահմանափակող գծերի եւ բարոյահոգեբանական արգելակների բացակայության բացահայտ, չափազանց ցինիկ եւ հրապարակային դրսեւորում է։

Մոլորակի ժողովուրդներին, ձեւավորվող համաշխարհային մեծամասնությանը եւ նրա առաջնորդներին՝ ի դեմս մեր հիշյալ «առանցքային» քառյակին, վախեցնող մեսիջ է ուղարկվում պարտվող կողմի՝ ցանկացած ծայրահեղության պատրաստակամության մասին։ Ինչ պետք է անել։ Այս հարցին պատասխանելու համար հարկավոր է տեղեկություններ ունենալ գլոբալ էլիտաներում ուժերի դասավորության եւ նրբությունների մասին՝ առանց բացառության։ Հասկանալի է՝ նման մակարդակի տեղեկատվությունը 7 կնիքի հետեւում է, բայց քանի որ էլիտար պառակտման արտաքին նշանները տեսանելի են նույնիսկ անզեն աչքով, կարծում ենք, կա մնացորդային ողջամտության հնարավորություն, եւ, հետեւաբար, փակուղուց դուրս գալու տարբերակները գոնե համապատասխան ծախսերի ընդունելիության եզրին են՝ հնարավորինս առաջ անցնելով դրանցից։ Բայց ահա նման տարբերակի համար պայմաններ ստեղծել, կարծես, հարկ կլինի բացառապես ուժի դիրքերից՝ ոչ թե խոսքով, այլ գործողություններով ընդդիմախոսներին համոզելով իրենց դրության անհուսության մեջ։ Այլ բան, ամենայն հավանականությամբ, չի մնացել, ամփոփում է մեկնաբանը։

Թարգմանությունը՝ Գայանե Մանուկյանի