Ինչո՞ւ է հիմա Ադրբեջանը սրում հակամարտությունը. Միջազգային ճգնաժամային խումբ

Բրյուսելում գործող Միջազգային ճգնաժամային խումբ (ICG) հետազոտական ​​կենտրոնը զեկույց է հրապարակել սեպտեմբերի 13-14-ը հայ-ադրբեջանական սահմանին տեղի ունեցած բախումների վերաբերյալ։ Զեկույցի հեղինակները նշում են հնարավոր պատճառները, թե ինչու է Ադրբեջանը սրում իրավիճակը հենց հիմա։

Նախ, ըստ ICG-ի, Ադրբեջանը կարող է օգտագործել Ուկրաինայում Ռուսաստանի սանձազերծած պատերազմը, ինչը շեղում է ոչ միայն Մոսկվայի, այլև Մինսկի խմբի մյուս համանախագահների՝ Փարիզի և Վաշինգտոնի ուշադրությունը։ Ըստ այս վարկածի, որին հիմնականում համաձայն են Երեւանում, Բաքուն օգտագործում է ստեղծված իրավիճակը ռազմավարական քարտեզն իր օգտին փոխելու համար և փորձում է ավելի շահեկան դիրք գրավել ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում։ Ադրբեջանական լրատվամիջոցները, մասնավորապես՝ երկրի իշխանություններին մոտ կանգնածները, կոչ են անում օկուպացնել Հայաստանի սահմանի երկայնքով որքան հնարավոր է շատ տարածքներ։ Ոմանք դա անվանում են պաշտպանական գործողություններ, ոմանք էլ՝ բանակցություններում Հայաստանի վրա հավելյալ լծակ։

Երկրորդ վարկածով Ադրբեջանը կարող է շտապել. Բաքվում իշխանամետ փորձագետը ICG-ին ենթադրել է, որ Ալիևը ցանկանում է խաղաղության պայմանագիր կնքել առաջիկա 2-3 ամսում։ Պատճառը կարող է լինել այն, որ նա անհամբեր սպասում է 2023 թվականի հունիսին նշանակված Թուրքիայի նախագահական ընտրություններին և անհանգստանում է, որ Էրդողանը կարող է կորցնել դիրքերը, և նրա աջակցությունը բանակցություններում կթուլանա։ Նա վստահ է, որ Թուրքիայի ցանկացած իշխանություն կաջակցի Ադրբեջանին, բայց ոչ բոլոր իշխանությունները կպաշտպանեն Ադրբեջանի շահերը Ռուսաստանից, անկախ կլինեն Արևմուտքից, ինչպես Էրդողանը։

Երրորդ վարկածի համաձայն՝ Երեւանում շատերը դա պայմանավորում են Բաքվի՝ Հայաստանի տարածքով ռուս խաղաղապահների հսկողության տակ գտնվող միջանցք ստանալու ցանկությամբ։ Բանակցություններին ծանոթ արևմտյան դիվանագետների կարծիքով՝ երկու երկրների ղեկավարները մոտ էին տրանսպորտային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման համաձայնությանը 2022 թվականի գարնանը, սակայն բոլոր հույսերը փլուզվեցին օգոստոսի 31-ին՝ Ալիևի, Փաշինյանի և Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի եռակողմ հանդիպումից հետո Բրյուսելում:

Ի վերջո, Բաքվում ոմանք պնդում են, որ Ադրբեջանը ցանկանում է ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա՝ հրաժարվելու ութ գյուղերից, որոնք, ըստ խորհրդային շրջանի քարտեզների, պատկանում էին Ադրբեջանին։ Հայաստանն իր հերթին Ադրբեջանում ունի անկլավ՝ Արծվաշենը։ Տեղացի փորձագետի կարծիքով՝ Բաքուն օգտագործում է օկուպացված տարածքները՝ անկլավների շուրջ սակարկելու համար։