Թուրքիայի տնտեսությունն աճում է, իսկ մարդիկ՝ աղքատանում

Երեքշաբթի հրապարակված տվյալները ցույց են տվել, որ 765 միլիարդ դոլար արժողությամբ թուրքական տնտեսությունը գերազանցել է G-20 երկրների մեծ մասին և տարեկան կտրվածքով աճել 7,4 տոկոսով. նշվում է Bloomberg-ի հարցման միջին կանխատեսման մեջ: Երկրորդ եռամսյակում համախառն ներքին արդյունքը, տարեկան կտրվածքով, աճել է 21,7%՝ համաճարակի գագաթնակետց հետո, ինչն ամենամեծ աճն է առնվազն 1999 թվականից ի վեր:

Ներքին պահանջարկն ուժեղացել է «պատվաստանյութերի ավելի արագ բաշխման և տնտեսության վերականգնման շնորհիվ, ինչն ակնհայտ էր մանրածախ վաճառքում»,- ասում է Deutsche Bank-ի տնտեսագետ Ֆաթիհ Աքչելիքը: Դրան նպաստել են ուժեղ արտահանումը և զբոսաշրջության ավելի բարձր եկամուտները:

Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի ճնշման ներքո Կենտրոնական բանկը սեպտեմբերից նվազեցրել է փոխառությունների տոկոսադրույքները 4 տոկոսային կետով։ Էրդողանը, որի ժողովրդականությունը կտրուկ անկում ապրեց 2023 թվականի ընտրություններից առաջ, ներկայացրեց տոկոսադրույքների կրճատումը որպես քայլ դեպի ավելի շատ ներդրումներ և աշխատատեղերի ստեղծմամբ տնտեսության անցում կատարելու համար: Սակայն այս քաղաքականությունը ընթացել է լիրայի արժեզրկման և գների ավելի արագ աճի գնով։

Իրական ՀՆԱ-ի բարձր աճը շատերի համար չի նշանակում ավելի բարձր կենսամակարդակ, քանի որ գնաճային ճնշումները նվազեցնում են որոշ տնային տնտեսությունների գնողունակությունը:

Անցյալ շաբաթ լիրան առաջին անգամ հասավ մեկ դոլարի դիմաց 13-ի, ինչը երկրորդ ամենամեծ անկումն է վերջին 20 տարվա ընթացքում այն բանից հետո, երբ Էրդողանը պաշտպանեց իր պահանջները՝ նվազեցնել փոխառության ծախսերը: Ավելի թույլ արժույթը նշանակում է, որ մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն՝ դոլարային արտահայտությամբ, նվազել է, իսկ գնաճն արդեն 20%-ի սահմաններում է: 

«Ֆինանսական շուկաների խստացումը և սպասումների զգալի վատթարացումը կարող են հանգեցնել ներքին պահանջարկի նվազման և կարող են ազդել ՀՆԱ-ի աճի վրա 2022 թվականին», - ասում է Ստամբուլի Virtus Glocal Consulting-ի տնտեսագետ Ինանջ Սոզերը: