Խառնափնթոր, հակասական ու կասկածելի տեղեկություններն ու դրանց վտանգավոր հետևանքները. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է. ՀՀ Պն-ն երեկ հայտարարեց նոյեմբերի 16ին ադրբեջանական զինուժի հարձակման արդյունքում հայկական կողմի կրած կորուստների մասին, ըստ որի՝ ՀՀ արևել յան ուղղությամբ ադրբեջանական ԶՈւ ստորաբաժանումների հարձակման հետևանքով ծավալված մարտերի ընթացքում հայկական կողմը, այդ պահի տվյալներով, ուներ 6 զոհ։ Իսկ պաշտոնական հայտարարությունից երկու օր առաջ իշխանական պատգամավորը հայտարարում էր 15 զոհի մասին (հետո արդարանում էր, թե ասել է՝ այդ պահի ՉՃՇՏՎԱԾ տվյալներով), որից հետո Փաշինյանի ընտանիքին պատկանող լրատվամիջոցը հայտնում է 10 զոհի մասին տեղեկություններ, իսկ լրատվամիջոցներում զոհերի, վիրավորների, անհետ կորածների և գերեվարվածների մասին շրջանառվում են այլ տեղեկություններ։ Արժե տևական ուսումնասիրության ենթարկել՝ ինչ է կատարվում ՀՀ սուվերեն տարածքից ներս, և ինչու է հայկական կողմը իրավիճակի և դրանով պայմանավորված հետևանքների մասին տալիս խառնափնթոր, հակասական, ուշացած և կասկածելի բովանդակությամբ ինֆորմացիա։ Ինչն, ի դեպ, վերջին շրջանում դարձել է օրինաչափություն։

Արժանահիշատակ է նաև այն, որ զոհերի, վիրավորների, գերի ընկածների, կորցրած դիրքերի և անհետ կորածների մասին հակասական տեղեկատվությունից բացի, մի ամբողջ օր համացանցի հայկական տիրույթը, լրատվադաշտն ու պետական կառույցները իրար հերթ չտալով հերքում, հաստատում, գործեր էին հարուցում Ռուստամ Մուրադովի՝ Բաքվից բերած հայ զինծառայող Տարոն Սահակյանի դիակի, նրա մահանալու հանգամանքների մասին։ Իսկ ահա Ադրբեջանը օպերատիվ կերպով համակարգված հրապարակում է իր կորուստների և իրավիճակն իր համար ցանկալի տեսանկյունից պատկերելու վերաբերյալ տեղեկատվություն։ Այդ ընթացքում Երևանում ակտիվորեն սկսում են խոսել նաև դիրքերի գրավման, կրակելու հրաման տալ-չտալու մասին։ Ակամայից այնպիսի տպավորություն է ստեղծվում, որ գործ ունենք պետական համակարգի ֆունկցիոնալ անորոշության հետ։ Առաջին հերթին բանակի և զինվորի պարտականությունների կատարման մասով, երկրորդը՝ ստեղծված իրավիճակում տեղեկատվության հակասականության։

Պետք է փաստենք, որ բանակի և զինվորի սուրբ պարտականությունն է՝ կատարել վերադասի հրամանները, իսկ համացանցում տարածվող տեսանյութերի կադրերից երևում է, որ հայ զինվորին առանց կրակելու, ուղղակի դիրքից քշում են, ծեծում, նվաստացնում, իսկ հայ զինվորը, զենքը ձեռքին, գերի է ընկնում։ Վարչապետը հայտարարում է, որ չկրակելու հրաման չի եղել, և որ չկրակելու հրաման տվողը պետական դավաճան է։ Այս հայտարարությունը իրականում տեղեկատվության հակասականության արդյունք է նաև։

Իսկ այդ խրթին իրավիճակում պաշտպանության նախարար է փոխվում։ Ինչ վերաբերում է հայ զինվորի դին Հայաստան վերադարձնելուն, ապա հետաքրքիր հարց է առաջանում, թե ի՞նչ մոտիվ ուներ ադրբեջանական կողմը բեկորային մահացու վիրավորում ստացած հայ զինվորի դին տանելու Բաքու, իսկ ռուս գեներալը՝ գերիներին վերադարձնելու փոխարեն վերադարձներ այդ զինծառայողի դին։ Փոխանակ այս մասին տրամաբանված պարզաբանումներ ներկայացվի հանրությանը, մատուցվում են իրար հակասող տեսակետներ։ Իրականում տեղեկատվական այս վակուումը ավելի շատ հարցեր է առաջացնում, որոնց պատասխանները ավելի շատ հարցերի տեղիք են տալիս, իսկ տրամաբանված և ռեալ պարզաբանումների բացակայությունը ծնում է անծայրածիր երևակայական ենթադրություններ։

Հաջորդ կարևոր հանգամանքն այս իրավիճակի առաջացման օբյեկտիվ նպատակն է։ Ադրբեջանը զինված ներխուժել է Հայաստանի սուվերեն տարածք, բնականաբար, ունի նպատակ պարտադրանքի ուժով ստանալ Հայաստանից առավելագույն զիջումները, որը հնարավոր է այս ժամանակահատվածում և իրադրության մեջ։ Իսկ ո՞րն է հայկական կողմի նպատակը... Եթե մի պահ մտածենք, որ դեմարկացիայի և դելիմիտացիայի գործընթացն է, որի մասին բազմիցս հայտարարվում է, ապա դրանք միջոցներ են որոշակի նպատակի համար։ Միգուցե միջանցքի տրամաբանությունը թույլ չտա՞լն է։ Ենթադրենք՝ ՀՀ-ն նպատակ է դրել թույլ չտալ, որ միջանցք բացվի իր տարածքով, սահմանային անվտանգության խնդիրները լուծելու համար, իսկ ո՞ւր են համապատասխան անվտանգային միջոցառումները, սահմանի երկայնքով ամրաշինական կառույցներն ու ակտիվ սահմանապահ ծառայության իրականացումը, էլ չենք ասում՝ դրա վերաբերյալ հանրությանը տեղեկացնելու գործողությունները։