Իրանի ձիու քայլը. գնդակը միւս կողմի դաշտում է

Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալութեան գլխաւոր քարտուղար Ռաֆայէլ Գրոսիի այցը Թեհրան աւարտւեց դրա արդիւննքերն ամփոփող համատեղ յայտարարութեան հրապարակմամբ, որում կողմերը գոհունակութիւն յայտնեցին այցի արդիւնքների եւ ձեռք բերւած պայմանաւորւածութիւնների կապակցութեամբ:

ՄԱԳԱՏԷ-ի գլխաւոր քարտուղարի պաշտօնում, Ռաֆայէլ Գրոսիի առաջին պաշտօնական այցը Թեհրան կարեւորւում էր յատկապէս վերջին օրերին ՄԱԿ-ի Անվտանգութեան խորհրդում ԱՄՆ-ի նախաձեռնած հակաիրանական գործողութիւնների ֆոնին:

Եւ, թէեւ, ԱՄՆ վարչակազմին եւ Իսրայէլին մօտ կանգնած փորձագիտական կենտրոններն ու ԶԼՄ-ները փորձում էին այցը ներկայացնել որպէս Իրանի դէմ գործադրւող ԱՄՆ տոտալ ճնշման քաղաքականութեան անմիջական արդիւնք, այդուհանդերձ, Ռաֆայէլ Գրոսիի՝ Թեհրանում կատարած յստակ յայտարարութիւնն այն մասին, որ իր ղեկավարած միջազգային կառոյցը գործում է ելնելով բացառապէս պրոֆեսիոնալ, տեխնիկական՝ ոչ քաղաքական սկզբունքներից, ինչպէս նաեւ ձեռք բերւած պայմանաւորւածութիւնները հակառակը փաստեցին:

Գրոսիի այցի գլխաւոր ձեռքբերումները կարելի է ամփոփել երկու կէտով.

Ա. Իրանը փաստեց, որ ոչ միայն ամերիկաիսրայէլական առանցքի ներկայացրած միջազգային օրէնքները շրջանցող երկիրը չէ, այլեւ փոխադարձ վստահութեան եւ միջազգային իրաւունքի, իսկ որոշակիօրէն այս դէպքում՝ Համապարփակ երաշխիքների համաձայնագրի եւ Լրացուցիչ Արձանագրութեան շրջանակներում բաց է ցանկացած տիպի համագործակցութեան համար, եւ պատրաստ է կատարել միջազգային պայմանագրերով եւ կոնւենցիաներով ստանձնած իր պարտաւորութիւնները:

Բ. Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալութիւնն էլ ամրապնդեց իր դերը եւ համբաւը՝ որպէս պրոֆեսիոնալ միջագային կազմակերպութեան, եւ Իրանի հետ յարաբերութիւններում ճանապարհ հարթեց ընդհանուր լուծումների համար` ոչ-քաղաքական եւ տեխնիկական մօտեցմամբ իր վերահսկողական դերը կատարելու համար: Կարեւոր էր յատկապէս համատեղ հաղորդագրութեամբ ամրագրւած այն հանգամանքը, որ Իրանը կամաւորութեան կարգով ՄԱԳԱՏԷ-ին հասանելիութիւն է տրամադրել միջուկային երկու օբիեկտների նկատմամբ, իսկ Գործակալութիւնն էլ իր հերթին, ելնելով առկայ տեղեկութեան վերլուծութիւնից, այլեւս յաւելեալ հարցեր չունի Իրանին: Սա, փաստօրէն մեծապէս կանխեց ապագայում ՄԱԳԱՏԷ-ն՝ որպէս քաղաքական գործօն օգտագործելու եւ Իրանին անօրինական պահանջներ ներկայացնելու հնարաւորութիւնը, ամրագրելով այն հանգամանքը որ կողմերի միջեւ համագործակցութիւնը կառուցւելու է բացառապէս անկախութեան, անաչառութեան եւ պրոֆեսիոնալիզմի սկզբունքների հիման վրայ: Միջազգային իրաւունքի, ազգային շահի եւ ինքնիշխանութեան տրամաբանութեան շրջանակներում Ռաֆայէլ Գրոսիի/ՄԱԳԱՏԷ-ի հետ բանակցութիւններում պաշտօնական Թեհրանի ցուցաբերած սկզբունքային եւ, միեւնոյն ժամանակ, ճկուն մօտեցումը շախմատային լեզւով ասած, ձիու քայլ էր, որը ՄԱԿ-ի Անվտանգութեան խորհրդի 2231 բանաձեւի եւ Համատեղ գործողութիւնների համապարփակ ծրագրի (ՀԳՀԾ-Միջուկային համաձայնագիր) հետ կապւած ապագայ բարդ գործընթացներում եւ բանակցութիւններում Իրանին յաւելեալ մանեւրի տարածութիւն եւ հնարաւորութիւն ընձեռեց: Իրանն ապացուցեց իր բարիացակամութիւնը: Գնդակն այժմ յայտնւել է Միջուկային գործարքի միւս մասնակիցների, մասնաւորապէս՝ եւրոպական երկրների՝ Մեծ Բրիտանիայի, Ֆրանսիայի եւ Գերմանիայի դաշտում: Այժմ նրանք են, որ պէտք է քայլեր ձեռնարկեն 2231 բանաձեւի եւ ՀԳՀԾ-ի ոչնչացմանն ուղղւած ԱՄՆ ապօրինի գործողութիւնները չէզոքացնելու համար:

ԱՐԱՄ ՇԱՀՆԱԶԱՐԵԱՆ

alikonline.ir