Թուրքերը վաճառքի են հանել հայկական գերեզմանատների տարածքները (լուսանկարներ)

Արդեն հայտնել ենք, որ T24-ի վերլուծաբան-լրագրող Արիս Նալջն գրի է առել իր հետ պատահած դեպքերից մեկը՝ հայկական գյուղի վաճառքի հանվելու վերաբերյալ:

Հոդվածը ներկայացնում ենք ստորև՝ կրճատումներով:

- Բարև, եղբա'յր, ես հետաքրքրված եմ sahibinden.com-ում ձեր տեղադրած հայտարարությամբ:

- Այո', լսում եմ…

- Այս` վաճառքի հանված հայկական գյուղը որտե՞ղ է:

- Գրված է` Օրհանգազիում, սակայն Բուրսայի ճանապարհին՝ դեպի Գեմլիք տանող Ասայիշ և Գյուվենլի գյուղերին մոտ է:

- Հայտարարության մեջ նշված է, որ հայկական գյուղ է: Հիմա ինչպիսի՞ տեղ է:

-Մտահոգվելու կարիք չկա: Լազ, չերքեզ և նման բաներ չկան:

-Այսի՞նքն:

-Այստեղ բոլորը տարագիր են: Չմտահոգվես, հեշտ է գտնել տեղը:

-Իսկ եթե ամսվա վերջին գամ, նայե՞մ: Ենթակառուցվածք ունի՞:

-Այո', ունի: Քարքարոտ է, մայրուղուն մոտ, սակայն գյուղն ամբողջությամբ ունի ենթակառուցվածքներ: Մենք հայտարարության մեջ բոլոր մանրամասները գրեցինք, որպեսզի հետագայում սուտ չլինի: Այն նախկինում հայկական գերեզմանատուն է եղել:

-Գերեզմանատո՞ւն: Այսի՞նքն: Եթե գերեզմանատուն է, չպարզվի, որ այն գերեզմանատների տնօրինությանն է պատկանում:

-Չէ: Այնտեղ մաքրման աշխատանքների ժամանակ հին սեփականատերերի ոսկորներ չեն հայտնաբերվել: Ասում եմ, որ տուն-մուն կառուցելիս չվախենաս:

Այս խոսակցությունն իսկապես տեղի է ունեցել: Տեսնելով «Մեծ մորս» ֆիլմով Հայոց ցեղասպանությունն այլ մոտեցմամբ ներկայացրած կինոռեժիսոր Սյուզան Խարդալյանի՝ համացանցում այդ գյուղերի վաճառքի վերաբերյալ լուրը, կապ հաստատելով իմ սիրելի Գեմլիք Օրհանգազիի անշարժ գույքի գործակալ Մ.Ի.-ի հետ՝ այս երկխոսությունն իրականացրի:

Իկարկե, պետք է ձևացնեի՝ գնորդ եմ: Հակառակ դեպքում` պատասխան չէի ստանա:

Հարյուրավոր նամակներ եմ ստանում, որոնցում մարդիկ իրենց մտահոգությունն են հայտնում, որ, 2015-ին ընդառաջ, պետությունը հայերի նկատմամբ համակրանք ցուցաբերելու փոխարեն, թե, իբր, հետաքրքրված է հայերով, նրանց ոսկիների և խլված գույքի վաճառքով է զբաղվում: Քանի շաբաթ է ընկերս` Մուհսինը, ինձ ասում է. «Արի գնանք Մուշի այդ ոսկիները գտնենք»:

Գազի Օսման փաշայի գանձ որոնողների` սրճարանի պատմության հետ միասին գրի եմ առնելու նաև Մուշում Մուհսինի հետ իմ արկածները, սակայն հիմա իմ խնդիրն այս հայտարարություններն են:

Այո', գնալու եմ: Օգնելու եմ գանձ որոնողներին ու տեսնեմ՝ կկարողանա՞մ նրանց համոզել, որպեսզի չպղծեն եկեղեցիներն ու հին գերեզմանատները: Հակառակ դեպքում իմ ձեռքերով եմ նրանց ոստիկանության հանձնելու: Տեսնենք՝ նրանք ինչ կանեն: Չնայած չեմ կարծում՝ մի բան կանեն, բայց ես այս փորձությունը պետք է ապրեմ: Պետք է հասկանամ նրանց հոգեբանությունը, ովքեր հայերի և հույների մեռելների հետ են կապում իրենց հույսերը:

Թող մարդիկ չհաճոյանան ինձ: Ես պետք է նրանց հաճոյանամ, որպեսզի իմ դարդը նրանց հասկացնեմ:

Ինչևէ, երբ համացանցում տեսա «Վաճառվում է հին հայկական գյուղ» հայտարարությունը, մտքովս ինչ ասես, անցավ:

Իմիջիայլոց, եթե ցանկանում եք տեսնել հայտարարության հղումները, կարող եք այցելել՝

1) http://www.sahibinden.com/ilan/emlak-arsa-satilik-asil-yatirimdan-700-yillik-eski-ermeni-yerlesim-yeri-174748885/detay/  մոտ 41.000 դոլար

2) http://www.sahibinden.com/ilan/emlak-arsa-satilik-asil-yatirimdan-700-yillik-eski-ermeni-koyu-174747945/detay մոտ 50.000դոլար

Այդքան էլ թանկ չեն…

Քրսաք գյուղը

Իմիջիայլոց, հայտնեմ նաև, որ, ըստ քարտեզի և կատարածս փոքրիկ հետազոտության արդյունքում ենթադրում եմ, որ խոսքը գնում է հայկական Գեմլիքում գտնվող Քարսաք գյուղի մասին:

Բուրսայից՝ 42 և Օրհանգազիից 11 կմ հեռավորության վրա է:

Այնհայտ է, թե գյուղը երբ է հիմնվել: Գյուղում գտնվում են հին եկեղեցու փլատակներ և հայ-հունական գերեզմանատներ (ահա սա էլ վաճառվող տարածքը):

Մինչև հանրապետության հիմնումը գյուղի մեծամասնությունը հայերն ու հույներն էին: Իսկ հետո հայերին և հույներին փոխարինել էին Թրակիայից գաղթածները:

Ըստ լեգենդի՝ 1900-ականների սկզբին այս տարածքները ցանկացել էին բնակեցնել Բուլղարիայի գաղթականներով, սակայն հայերը նման բան չեն թույլատրել: Խնդիրը բարդացել է, և շրջանի ժանդարմերիան միջամտել է հարցին: Քարսաքի հյուսիսում և հարավում գտնվող երկու գյուղերում բնակեցրել են Բուլղարիայից գաղթած թուրքերին: Այդ գյուղերն անվանվել են Ասայիշ և Գյուվենլի (թարգմանաբար՝ հանրային ապահովության և անվտանգության գյուղեր):

Որքան իմաստալից են, չէ՞:

1915 թվականից հետո դատարկված, աքսորի ենթարկված այդ գյուղերին կցվել են մյուս երկու տարածքներն ու ընդլայնվել: Նրանց միջև գտնվող հայկական գյուղը ջնջվել է քարտեզի երեսից՝ միանալով մյուս գյուղերի տարածքին:

Ըստ երևույթին՝ գերեզմանատան տարածքն այնքան էլ նպաստավոր չի եղել, որ դրան մինչև 2014-ը ոչ ոք ձեռք չի տվել…

Թարգմանությունը՝ Արազ Գայմագամյանի