«Հայաստանի իշխանությունները ոչ թե մեր ազգային շահերը, այլ այլոց շահերն են սպասարկում». «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է․

Հուլիսի 21-ին Բրյուսելում նախատեսված Փաշինյան-Ալիև հանդիպումը տեղի կունենա ավելի շուտ, ավելի կոնկրետ՝ այսօր՝ հուլիսի 15-ին։ Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի ղեկավար Թևան Պողոսյանի խոսքով, Ադրբեջանի կողմից շտապողականությունը բնական է, որովհետև գիտի, որ իր շահերը լավագույնս է սպասարկվում։

«Այն երկրները, որոնք զգում են, որ իրենց շահերը սպասարկվում են, ինչո՞ւ չշտապեն, չշտապելու հարցում ի՞նչն է իրենց խանգարելու։ Քանի որ իրենց շահերը սպասարկվում են, Ադրբեջանն ու արևմտյան շատ երկրներ հանգիստ առաջ են գնում։ Իսկ այն երկրները, որոնք գիտակցում են, որ իրենց շահերը տուժում են, սովորաբար աշխատում են չշտապել։ Այս տեսանկյունից հարց է, թե ինչո՞ւ ենք մենք շտապում, բայց պատասխանը պարզ է։ Հայաստանի իշխանությունները ոչ թե մեր ազգային շահերը, այլ այլոց շահերն են սպասարկում։ Սա է պատճառը, որ մենք ենթարկվում ենք այլոց օրակարգերին»,-«Փաստի» հետ զրույցում նշեց Թ. Պողոսյանը։

Ինչ վերաբերում է գործընթացներին զուգահեռ Ադրբեջանի կողմից լարվածության մեծացմանը, մեր զրուցակիցը շեշտեց, որ թշնամին չի փոխվել։ «Առհասարակ դարեր ի վեր թշնամու նպատակը նույնն է։ Իրենց նպատակը մեզ վերացնելն է այս տարածաշրջանում, և եթե այստեղ վերացանք, հետո աշխարհով մեկ են պայքարելու մեր վերացման համար։ Մենք սա պետք է ընդունենք ու այդ շրջանակում դիտարկենք թե՛ ապագայի, թե՛ ներկայի բոլոր հարցերը։ Թշնամին իր նպատակից անգամ մեկ միլիմետր չի հեռացել։ Ցեղասպանություն իրականացրած ազգերի նպատակը ոչ թե միայն Հայաստանը, այլ ազգին վերացնելն է։ Հայաստանն այն երկիրն է, որտեղ հայ ազգը պետք է ապրի, դրա համար էլ ասում ենք՝ հայրենիք, իսկ եթե հայրենիքը վերացնեն, մյուս խնդիրներն էլ են վերացնելու»,-ասաց նա՝ շեշտելով, որ թե՛ թշնամիների, թե՛ այլ երկրների գործողությունները պարզ են, քանի որ առաջ են գնում ըստ իրենց շահերի։

«Կան երկրներ, որոնց դիրքորոշմամբ այսօր իրենք պետք է սպասարկեն Թուրքիայի շահերը, որովհետև Թուրքիայից բան կա վերցնելու։ Սա աշխարհի կանոնն է, որը դարեր չի փոխվել ու առաջիկա հազարամյակներում ևս չի փոխվելու։ Այս ամենի մեջ պետք է հասկանանք՝ ի՞նչ ենք մենք անում՝ պաշտպանելու և՛ հայրենիքը, և՛ ազգին։ Կա՛մ պետք է սա գիտակցենք ու, ըստ այդմ, դասավորենք մեր կյանքը, կա՛մ էլ պարզապես պետք է մնալ սպասարկողի դերում, ինչպես միշտ է եղել, երբ փորձել ենք զարգանալ այլ երկրների, ժողովուրդների իշխանության ներքո։ Սեփական երկիրը պետք է սիրել, պետք է ունենալ արժեքներ, որ երկրի համար հնարավոր լինի պայքարել։ Երբ խոսում ենք արժեքների մասին, բայց ոչինչ չենք անում, արդյունքում ցանկացած գործող իշխանություն իշխանության մնալու խնդիրներն է սպասարկելու, այնպես, ինչպես անում է այսօրվա գործող իշխանությունը։ Այնպես որ, այս իշխանություններից որևէ բան սպասել պետք չէ, միայն նոր պարտություններ են լինելու։ Նշվածով է նաև պայմանավորված թշնամու վարքագիծը։Տեսնում, ասում են՝ «եթե հայ ազգը ոչինչ չի անում, ինչո՞ւ պետք է դանդաղեցնենք գործընթացը, երբ այսօր կարող ենք անել ու առավելագույնը պոկել»»,-ասաց Թ. Պողոսյանը՝ շեշտելով, որ այս իրավիճակով է պայմանավորված վերոնշյալ շտապողականությունը։

Նրա խոսքով, թշնամին դաս է քաղել պատմությունից։ «Իրենք քաղել են այն դասը, ըստ որի, հայ ազգը մի օր կարող է վերածնունդ ապրել, ինչպես եղավ 1988-ից 1994 թվականներին, որից հետո մինչև 2020-ը կարողանում էինք դիմակայել։ Այդ դասը քաղել են ու, ամեն ինչ անելով, փորձում են խուսափել նույնի կրկնությունից։ Իսկ մենք պատմության դասերը չենք քաղել։ Միայն հիշում և ասում ենք՝ «վայ, մեզ կոտորում են», «հանկարծ պատերազմ չլինի», «չմասնակցեմ «Հայաքվեին», որովհետև պատերազմ կլինի», «չշնչեմ, հանկարծ պատերազմ չլինի»։ Մեզ համար ավելի լավ է նման հիմնավորումներով ապրել, քան մտածել, թե, օրինակ՝ ինչպես է ստացվում, որ Հյուսիսային Կորեան կարողանում է միայնակ ամբողջ աշխարհի դեմ պայքարել, Իսրայելը՝ ամբողջ արաբական աշխարհի դեմ, կամ ինչպես է ստացվում, որ Աֆղանստանը, Սիրիան պատրաստ են ամբողջ աշխարհի դեմ միայնակ պայքարել։ Մենք ինքներս, քիչ լինելով ու պա կաս մի ջոց ներ ունե ն ա լ ո վ , 1990-ականների սկզբին կարողացանք հաղթահարել, ճիշտ մոտեցումներ գտնել ու հաղթանակ ապահովել։ Մեր խնդիրը սա է։ Չպետք է նստենք ու ասենք՝ «ես իմ գործն եմ անում»։ Եթե պետք է՝ կյանքի 10 րոպեն պետք է ծախսել ու գնալ ինչ-որ բան ստորագրել, եթե պետք է՝ տան սննդի չնչին մասն ապահովել, կեսը փորձել հասցնել Արցախի քույրերին, եղբայրներին, բայց մենք անգամ կիսվել չենք կարողանում։ Ազգային միասնությունն է մեր միակ ռեսուրսը, և խնդիրը սա է»,-ընդգծեց նա։

Անդրադառնալով իշխանությունների կողմից այս կամ այն նախաձեռնությանը «պատերազմ հրահրելու» մեջ մեղադրելու թեզերին՝ Թ. Պողոսյանը հավելեց. «Եթե մենք ապրեինք այն գիտակցմամբ, որ պատերազմը չի ավարտվել, պատերազմի մեջ ենք, մեզ այլևս ոչ մի պատերազմով վախեցնել չէին կարող։ Այդ գիտակցումը չկա, դրա համար էլ նման միջոցների են դիմում։ Սա իշխանությունը պահպանելու նպատակով է օգտագործվում, բայց օգտագործվում է նաև թշնամու կողմից, որովհետև եթե պատրաստ ես պատերազմի, ապա պատերազմով քեզ չեն կարող վախեցնել։ Ադրբեջանը, սակայն, տեսնելով այդ ամենը՝ ամեն օր կրակում է, որ հանկարծ չմոռանաս, որ վաղը կարող է ավելի շատ կրակել։ Մինչդեռ մենք ժանակակին ցույց էինք տվել, որ մեզ այլևս չեն վախեցնի։ 1991-1994 թվականներին աշխարհին ապացուցել ենք, որ կարող ենք կանգնել ու պաշտպանել մեր շահերը։ Միշտ պետք է հիշել՝ դիմացինն իրեն ուժեղ է զգում այնքանով, որքանով թույլ ենք տալիս, որ իրեն ուժեղ զգա։ Ի վերջո, ո՞վ ասաց, որ պատերազմն ավարտվել է, ո՞վ է ասում, որ հիմա պատերազմ չէ։ Տնտեսական, տեղեկատվական պատերազմը պատերազմ չէ՞, չէ՞ որ հստակ նպատակով են կրակում Երասխում կառուցվող գործարանի վրա, հանքարդյունաբերության մասով պահանջներ հնչեցնում»։

Թ. Պողոսյանը միասնականության հարցում կարևորեց նաև պետական ինստիտուտների դերը՝ շեշտելով, որ պարզապես նամակ ու կոչ հղելով չէ, գործողություններ են անհրաժեշտ։ Այդուհանդերձ՝ ակնկալիքներ այս առումով չունի։ «Ի վերջո, ամեն ինչ մնում է հայ ազգի նվիրյալների ուսերին, որոնց միանգամից պիտակավորում են, իրար դեմ հանում։ Թող նույն Արցախի իշխանությունները հիմա ասեն՝ արդյո՞ք մի ամիս առաջ չէին հաշվարկել ներկայի սցենարները, ինչո՞ւ ժամանակին չէին բարձրացնում իրենց ձայնը։ Հակառակը՝ փորձել են քողարկված մեսիջներ հղել բարձրաձայնողներին, արհամարհել նրանց, մինչդեռ հիմա կարիք ունեն, որ իրենց միանան։ Երբ հայը կողքի հային նեղացնում է, հաջորդ օրը միասնականության խնդիր չի լինելու։ Դրա համար պետք է ավելի խորիմաստ լինեին։ Աստված գիտի, թե ինչ սցենարներ կարող էին լինել։ Հաշվի առնելով սա՝ ոչ թե պետք էր միմյանց նեղացնել, այլ հոգատարություն ցուցաբերել»,-ասաց նա։

Նաև շեշտեց՝ այլ երկրների քայլերը պետք չէ քննարկել, քանի որ իրենք առաջնորդվում են իրենց շահերով. «Երբ դու այլևս քո սեփական շահերով չես առաջնորդվում, ու քո բոլոր հայտարարություններն արվում են այլոց շահերի սպասարկման շրջանակում, ունենում ես այն հետևանքները, որոնք այսօր կան։ Մենք այսօր մեր արած սխալ քայլերի հետևանքներն ենք տեսնում»։ Թևան Պողոսյանի հետ զրույցում անդրադարձանք Արցախի հերոս, Արցախի ԱԽ նախկին քարտուղար Վիտալի Բալասանյանի ձերբակալությանը, որին նա անդրադարձավ Արցախում երեկ մեկնարկած համաժողովրդական շարժման համատեքստում։

«Արցախում իշխանությունները գիտեի՞ն, որ այսօր ժամը 9-ին ցույց պետք է հրավիրվեր, գիտե՞ին, որ 120 հազարից անգամ մեկը շատ կարևոր է, քանի որ մենք ազգային հարց ենք բարձրացնելու, բայց, չգիտես ինչու, որոշել էին հենց այդ օրը նաև ինչ-որ այլ բան անել։ Շրջափակման պայմաններում Վիտալի Բալասանյանը երկրից չէր բացակայելու, չէր փախչելու։ Նույնիսկ եթե ինչ-որ բան է արել, արդյոք հենց երե՞կ էր այդ գործողությունն անելու օրը, երբ դուրս ես եկել ու միասնական կոչով դիմում ես հայ ազգին։ Երբ հասարակության մեջ, այսպես թե այնպես, անվստահությունը մեծ է, մարդկանց համար դժվար է վստահության ինչ-որ կետերի վրա հիմնվել։ Սա հաշվի առնելով՝ քայլերն ու գործողությունները պետք է լինեն շատ ավելի հաշվարկված։ Բացի այդ, ցանկացած պարագայում նման նորությունն օգտագործվելու է թշնամու կողմից, մինչդեռ եթե պատերազմի մեջ ենք, պետք է թույլ չտալ որևէ գործողություն, որը թշնամին կարող է մեր դեմ օգտագործել»,-եզրափակեց Թ. Պողոսյանը։

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում