ԱՄՆ-ն Հայաստանին դրդում է հրաժարվել Ռուսաստանից և տանում ինքնաոչնչացման. Взгляд

Հայկական լրատվամիջոցներում տեղեկություններ են տարածվում, որ ԱՄՆ-ի առաջարկով Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ խաղաղության պայմանագրի գաղտնի նախագիծ է կազմվել։ Հստակ հայտնի է, որ Երեւանի եւ Բաքվի հատուկ ներկայացուցիչները բանակցում են։ Եթե ​​գաղտնի փաստաթղթի բովանդակության մասին տեղեկությունները ճիշտ լինեն, ապա համաձայնագիրը կարող է սպառնալ Ռուսաստանի դիրքերին Հարավային Կովկասում։ Եվ քանդել հենց Հայաստանը. գրում է ռուսական Взгляд-ը

«Սկանդալը սկսել է զարգանալ Հայաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի` Վաշինգտոն կատարած այցից և այնտեղ սեպտեմբերի 27-ին Ադրբեջանի նախագահի հատուկ ներկայացուցիչ Հիքմեթ Հաջիևի հետ ունեցած բանակցություններից հետո։ Հանդիպումը կայացել է ԱՄՆ ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջեյք Սալիվանի միջնորդությամբ։ Իսկ մինչ այդ Գրիգորյանն այցելել է Լենգլիում գտնվող ԿՀՎ կենտրոնակայան։

Սա Գրիգորյանի և Հաջիևի առաջին հանդիպումը չէ. Ղարաբաղյան վերջին պատերազմի ավարտից հետո սա երկու երկրների ղեկավարության իրական բանակցությունների միակ մշտական ​​ուղին է։ Ավելի վաղ Գրիգորյանն ու Հաջիևը հանդիպել են Բրյուսելում, քննարկված թեմաները նույնն էին:

Նախ, դա երկու երկրների տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչումն է։ Երկրորդ՝ սահմանների սահմանազատումը։ Երրորդ՝ Ադրբեջանում «Զանգեզուրի միջանցք» կոչվողի իրական բացումը (Հայաստանում ընդունված է ասել «Հայկական խաչմերուկ»)՝ Լաչինը շրջանցող ավտոճանապարհների կառուցում դեպի Ղարաբաղ և Ադրբեջանից Նախիջևան։ Միաժամանակ Գրիգորյանն ու Հաջիևն աշխատում են Նիկոլ Փաշինյանի և Իլհամ Ալիևի անձնական հանդիպման հնարավորության վրա։

Այս բանակցությունները ծածկված են գաղտնիության շղարշով: Գրիգորյանն այնքան ընդհանուր է խոսում, որ նույնիսկ բանակցությունների թեման միշտ չէ, որ պարզ է նրա խոսքերից։ Հաջիևն ավելի ճշգրիտ է իր ձևակերպման մեջ: Ընդհանուր առմամբ, կողմերի դիրքորոշումները հետեւյալն են. նախնական բանակցություններն անհրաժեշտ են, որպեսզի մոտենան խաղաղության մեծ պայմանագրի կազմանն ու ստորագրմանը. երկու կողմերն էլ համաձայն են այս հարցում։ Երևանը կարծում է, որ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունն արդեն ճանաչվել է Հայաստանի կողմից 1991 թվականին և ամրագրվել օրենսդրական մակարդակով։ Եթե ​​նորից դրա կարիքը կա` խնդրեմ: Բայց պետք է խոսել Ղարաբաղի հայերի անվտանգության երաշխիքների մասին։

Միաժամանակ, Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը ընդհանրապես դուրս է բերվում բանակցային գործընթացից։ Հայկական կողմը կարծում է, որ անհրաժեշտ է նախ լուծել սահմանների սահմանազատման հարցը, և առանց դրա իմաստ չունի խաղաղության պայմանագիր կնքել Ադրբեջանի հետ։ Սահմանի հետ կապված վեճերը միշտ էլ նոր ռազմական գործողությունների առիթ են տալու։ Ադրբեջանական կողմը հիմնականում համաձայն է սրա հետ, սակայն պնդում է, որ Երևանը հնարավորինս արագ կատարի իր պարտավորությունները դեպի Նախիջևան տրանսպորտային միջանցքի հարցում։ Ընդհանուր առմամբ, սա մեծ առաջընթաց է բանակցություններում, քանի որ այս տարվա հունվարին կողմերը սկսել են փոխադարձ վերջնագրերով։

Հայկական կողմը և անձամբ Գրիգորյանը բանակցությունների ընթացքում որևէ պարզաբանում չեն տալիս։ Այնուամենայնիվ, Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցի դուրս գալը բանակցային գործընթացից բացասական էմոցիաների ալիք է առաջացնում Հայաստանում։ Փաշինյանին և նրա թիմին հավատարիմ մեկնաբանները հիշեցնում են, որ սա սովորական պրակտիկա է նման բանակցությունների և նմանատիպ կոնֆլիկտների համար։ Ամենադժվար հարցը մնում է ավելի լավ ժամանակների։ Սա միշտ չէ, որ աշխատում է ռազմավարական հեռանկարում, բայց թույլ է տալիս գոնե որոշ ժամանակով լուծել պատերազմի ու խաղաղության հարցը։

Սակայն Փաշինյանին ավելի քիչ լավ տրամադրված հասարակության մի մասը կարծում է, որ Ղարաբաղն իրականում այդպես հանձնվում է Երևանում… Հիմա Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը փաստացի կորցրել է իր սուբյեկտիվությունը և օգնության կարիք ունի, բայց «մայր» Հայաստանը շարունակում է Ստեփանակերտի անկախության գիծը։ Երևանի և Բաքվի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրման արդյունքներով ԼՂՀ-ն կարող է լիովին դուրս մնալ դիվանագիտական ​​դաշտից։ Ղարաբաղում ապրող հայերի ճակատագիրն ամբողջությամբ կմնա Ադրբեջանի բարի կամքի հայեցողությանը։

Այլ կերպ ասած, մի կողմից, Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը բանակցային գործընթացից հանելը կարծես սովորական դիվանագիտական ​​պրակտիկա է։ Մյուս կողմից, ընդհանրապես Ղարաբաղի անտեսումը մեծ պայմանագիր ստորագրելիս և սահմանների սահմանազատումից հետո կհանգեցնի Ղարաբաղի հայերի, եթե ոչ անկախության, ապա ինքնավարության գոնե իրավական հիմքերի կորստի։

Ադրբեջանական կողմը բանակցում է ուժի դիրքերից: Հենց Երևանի վարքագծում բացահայտվում է անկայունություն, ադրբեջանական տանկերը սկսում են տաքացնել շարժիչները։ Գրիգորյանի և Հաջիևի վերջին հանդիպումը Վաշինգտոնում նախատեսված էր ամռանը, սակայն ինչ-որ բան լավ չգնաց։ Սկզբում Բաքուն հետաձգեց հանդիպումը, իսկ հետո Զանգեզուրում նոր լոկալ հակամարտություն սկսվեց հենց այն պատճառով, որ հայկական կողմը չի կատարել նոր մայրուղու կառուցման իր պարտավորությունները։

Այս հիման վրա Հայաստանում սրընթաց զարգանում են դավադրապաշտությունները։ Հայկական մի շարք լրատվամիջոցներում արտահոսք հայտնվեց այն մասին, թե ԱՄՆ-ի առաջարկով Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության համաձայնագրի ստորագրման ինչպիսի նախագիծ է պատրաստվում (այսպես կոչված՝ Վաշինգտոնյան փաստաթուղթ):

Արտահոսքի էությունն այն է, որ, իբր, առաջիկա շաբաթներին Փաշինյանը կարող է հրապարակայնորեն հայտարարել Բաքվի հետ մեծ պայմանագիր կնքելու և սահմանների սահմանազատման գործընթացն ավարտին հասցնելու պատրաստակամության մասին։ Ղարաբաղի կարգավիճակը հանվել է բանակցային գործընթացից, ինչը նշանակում է, որ Բաքուն կարող է իր կամքով նշանակել ինչ-որ «ներկայացուցիչ՝ աշխատելու Լեռնային Ղարաբաղի հայ էթնիկ համայնքի նմանատիպ ներկայացուցչի հետ՝ քննարկելու Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչների իրավունքներն ու անվտանգությունը»:

Այսպիսով, Ղարաբաղի հայ համայնքը իրավաբանորեն դառնում է Ադրբեջանի ազգային փոքրամասնությունների մի քանի համայնքներից մեկը և ոչ ավելին։

Նյութի հեղինակները մատնանշում են Լենքորանը, որտեղ ազգային փոքրամասնություն համարվող թալիշներն ապրում են որպես ապագա Ղարաբաղի հետ անալոգ։ Ըստ այդմ, Բաքվի միջազգային պարտավորություններ Ստեփանակերտի և ԼՂՀ հայ բնակչության նկատմամբ չեն լինի։

Ավելին, Բաքուն ցանկացած պահի կարող է ընդհատել այդ բանակցությունները՝ որպես անհաջող և ընդհանրապես փակել այս պատմությունը, քանի որ Ղարաբաղի հարցով հետագա բանակցությունների համար դիվանագիտական ​​և իրավական հիմք չի լինի։ Ղարաբաղը դառնում է Ադրբեջանի սովորական տարածք՝ առանց որևէ հատուկ կարգավիճակի: Այսպիսով, հայկական հարցը կփակվի։

«Վաշինգտոնյան փաստաթղթի» մեջ ասվում է, որ կողմերը, այսինքն՝ Երևանն ու Բաքուն, «միասնաբար կքննարկեն միջազգային դիտորդների դերը՝ չխախտելով Ադրբեջանի ինքնիշխանությունը»։ Սա, ըստ էության, կարող է հանգեցնել որ ռուսական խաղաղապահ կոնտինգենտի դուրսբերման պահանջի, քանի որ չկա պաշտպանության այդպիսի սուբյեկտ՝ ԼՂՀ-ն կամ նույնիսկ հայկական էթնիկ համայնքը։ Հետագայում այս դոմինոյի էֆեկտը կարող է հանգեցնել Հայաստանի՝ ՀԱՊԿ-ից դուրս գալուն (Երևանն արդեն հրաժարվել է մասնակցել Ղազախստանում համատեղ զորավարժություններին) և Գյումրիում ռուսական ռազմակայանի վերացմանը:

Այս իրավիճակում Ղարաբաղի հայերի անվտանգության մասին խոսք լինել չի կարող։ Ենթադրվում է, որ արևմտյան միջնորդները (Վաշինգտոն և Բրյուսել) այդպիսով «փակում են պատմությունը» և վերացնում Ռուսաստանի իրական ներկայությունը Հարավային Կովկասում, մինչ ամբողջ ուշադրությունը կենտրոնացած է Ուկրաինայի վրա։

Ապացույցներ կան, որ Վաշինգտոնը և Բրյուսելը Երևանին մղում են մինչև այս տարվա վերջ հասնել ցանկալի «մեծ» գործարքին, ինչը զարմանալիորեն արագ է նման բանակցությունների համար։ Մյուս կողմից, Փաշինյանը բազմիցս խոստացել է հայ ժողովրդին, որ Ղարաբաղը մնալու է հայկական, իսկ Ռուսաստանի հետ բարեկամությունն անսասան է, ինչպես Արարատը։ Բայց վերը նկարագրված սցենարի իրականացումը կարող է հանգեցնել նրան, որ Հայաստանն ու հայ ժողովուրդը միայնակ կմնան Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ։ Սա նշանակում է, որ հարցականի տակ է լինելու հայկական պետության գոյությունը», - գրում է թերթը: