Լևոն Ալթունյանն այցելել է Բժշկական գենետիկայի կենտրոն

ՀՀ առողջապահության նախարար Լևոն Ալթունյանն այցելել է Բժշկական գենետիկայի և առողջության առաջնային պահպանման կենտրոն, շրջել լաբորատորիաներում, ծանոթացել իրականացվող հետազոտությունների ծավալներին։

Կենտրոնը հագեցած է վերջին սերնդի գենետիկական տեխնոլոգիաներով, որոնց շնորհիվ հնարավոր է ախտորոշել և հետազոտել գենետիկական ծագում ունեցող բոլոր հիվանդությունները, այդ թվում` հազվադեպ, ժառանգական, նյարդամկանային, սրտանոթային հիվանդություններ, զարգացման բնածին արատներ և այլն։

Կենտրոնի մասնագետների հետ հանդիպման ժամանակ Բժշկական գենետիկայի կենտրոնի հիմնադիր ղեկավարը նախարարին նեարկայացրել է, որ բարձր որակավորում ունեցող մասնագետները մեկնաբանում են ստացված գենետիկական հետազոտության արդյունքները, հիվանդներին և նրանց ընտանիքի անդամներին բժշկագենետիկական խորհրդատվություն տրամադրում:

2004-2010 թվականներին ՀՀ ԱՆ գլխավոր գենետիկ, պրոֆեսոր Թամարա Սարգսյանը Եվրոպայի լավագույն մասնագետների թվում եղել է Եվրոխորհրդի փորձագետ։ Տարբեր երկրներից ընտրված 10 գենետիկները Եվրոպայի նախարարների խորհրդի համար մշակել են հանձնարարականներ առողջապահության ոլորտում գենտիկայի կիրառման, ինչպես նաև նեղ մասնագետների վերապատրաստման ուղղությամբ։ Դրանք ընդունվել են Եվրոպայի երկրների նախարարների խորհրդի կողմից։ Երևանի Բժշկական գենետիկայի և առողջության առաջնային պահպանման կենտրոնը նույնպես առաջնորդվում է այդ հանձնարարականներով։

Արդեն 20 տարի է, ինչ կենտրոնում կատարվում են պարբերական հիվանդության գենետիկական և կլինիկական հետազոտություններ։ Հետազոտվել են ավելի քան 31 հազար հիվանդներ և նրանց ընտանիքների անդամներ։ Դա աշխարհում պարբերական հիվանդության ամենածավալուն հետազոտությունն է։

Լևոն Ալթունյանը հետաքրքրվել է քաղցկեղի գենետիկայի լաբորատորիայի աշխատանքի արդյունքներով։ Նախարարին տեղեկացվել է, որ քաղցկեղային ժառանգական համախտանիշերի ախտորոշումների արդյունքում կրծքագեղձի, ձվարանի, աղիների քաղցկեղով բարձր գենետիկական ռիսկի խմբին պատկանող անհատներին խորհուրդ է տրվում իրականացնել գենետիկական թեստավորում, քանի որ ժառանգական մուտացիաների բացահայտման դեպքում փոխվում են ինչպես վիրահատական, այնպես էլ թերապևտիկ բուժման եղանակները։ Լաբորատորիայի ղեկավար Դավիթ Բաբիկյանը նշել է, որ կենտրոնը պատասխանատվություն է կրում կատարվող քաղցկեղային ժառանգական համախտանիշներ առաջ բերող գեների ամբողջական հետազոտություների որակի համար: Իսկ ֆարմակոգենետիկական մոլեկուլային հետազոտությունների նպատակը թիրախային անհատականացված բուժումն է։ Հետազոտության միջոցով բացահայտվում են այն հիվանդները, որոնք ուռուցքների գենետիկական առանձնահատկություններով պայմանավորված կարող են ստանալ բարձր արդյունավետություն ունեցող թիրախային դեղամիջոցներ (թոքի, աղիների, մաշկի, ձվարանի և վահանաձև գեղձի քաղցկեղների դեպքում), ինչն էլ ապահովում է առավել արդյունավետ բուժում։

Լևոն Ալթունյանը կարևորել է, որ կենտրոնում գործող Հազվադեպ հիվանդությունների փորձագիտական ազգային կենտրոնն անդամակցում է միջազգային Orphanet կազմակերպությանը և որ հազվադեպ հիվանդությունների ռեգիստրը ստեղծվել է միջազգային չափորոշիչներով։

Կենտրոնի մասնագետները անցնում են պարտադիր ամենամյա վերապատրաստումներ աշխարհի լավագույն գենետիկական կենտրոններում` կատարելագործելով իրենց հմտությունները և յուրացնելով գենետիկական նոր տեխնոլոգիաներ։

Բժշկական գենետիկայի և առողջության առաջնային պահպանման կենտրոնը որպես ԵՊԲՀ-ի բժշկական գենետիկայի ամբիոնի բազա իր ներդրումն է ունենում գենետիկների պատրաստման գործում։

Կարևորելով կենտրոնում առկա տեխնիկական և մասնագիտական ներուժը` Լևոն Ալթունյանն անդրադարձել է համագործակցության հնարավորություններին։ Քննարկվել են հատկապես միջազգային կառուցների հետ իրականացվող ծրագրերի արդյունքներն ու փորձը մեր երկրի առողջապահության ոլորտում ներդնելու հարցը։

Նշենք, որ Բժշկական գենետիկայի կենտրոնն աշխատելով միջազգային չափորոշիչներով, արժանացել է ISO միջազգային որակավորման 2 հավաստագրի։ Այստեղ աշխատում են այն գիտակցումով, որ գենետիկական հետազոտությունը կատարվում է կյանքում մեկ անգամ և ունի վճռորոշ նշանակություն հիվանդի և նրա ընտանիքի համար։

Յուրաքանչյուր հիվանդության գենետիկական ախտորոշիչ թեստ պարտադիր անցնում է որակի միջազգային վերահսկողություն։ Հուլիսին կատարված 4 տարբեր գենետիկական հիվանդությունների գենետիկական թեստեր ևս ստացել են 100 տոկոսանոց ճշտության սերտիֆիկատ։