կարևոր
0 դիտում, 9 տարի առաջ - 2015-09-08 16:19
Հասարակություն

Հայ ուսուցիչը բանտում արյունարբու բեյի կողմից սարսափելի խոշտանգումների է ենթարկվել

Հայ ուսուցիչը բանտում արյունարբու բեյի կողմից սարսափելի խոշտանգումների է ենթարկվել

Աղբյուրը՝ armeniangenocide100

Համբարձում Պոյաճյանի պատմությունը

1867 թ., Ադանա

Ուսուցիչ, հայ ազգային ազատագրական շարժման գործիչ, ՍԴՀԿ-ի ղեկավարներից, Ազգային կենտրոնական վարչության Քաղաքական ժողովի անդամ Համբարձում Պոյաճյանը 1915 թ. հուլիսին, ի թիվս բազմաթիվ հայ մտավորականների, Թոմարզայում ձերբակալվել է և բանտարկվել Այաշի բանտում, այնուհետև աքսորվել Կեսարիա, որի բանտում արյունարբու Զեքի բեյի կողմից սարսափելի խոշտանգումների է ենթարկվել և արյունահոսող բազմաթիվ վերքեր ստացել: Բանտում նրան խնամք և բժշկական օգնություն է ցուցաբերել բանտարկյալ դեղագործ Մանվել Մկրյանը: 1915 թ. հուլիսի 30/օգոստոսի 24-ին Կեսարիայում կախաղան է բարձրացվել:

 

Ծնվել է 1867 թ., Ադանայի նահանգի Մարաշի գավառի Հաճընի գավառակի կենտրոն Հաճըն քաղաքում:

 

Հայդուկական ծածկանունը եղել է Մուրատ, սակայն ավելի է գործածվել Մեծն Մուրատ մականունը՝ նրան ֆեդայի Սեբաստացի Մուրատից տարբերակելու համար:

 

Նախնական կրթությունն ստացել է Միացյալ ընկերության Հաճընի վարժարանում:

 

Ավարտել է Կ. Պոլսի իդադիե (միջնակարգ) վարժարանը:

 

1885-90 թթ. սովորել է Կ. Պոլսի Օսմանյան կայսերական բժշկական վարժարանում և ստիպված եղել ուսումը թերավարտ թողնել:

 

1893 թ. Կենտրոնի հրահանգով մեկնել է Կովկաս և այնտեղից զենք ու զինամթերք տեղափոխել Սասուն:

 

1894/95-96 թթ. Բաղեշի բանտում 2 տարի տանջանքների է ենթարկվել:

 

Բաղեշից տեղափոխվել է Կ. Պոլիս և մահվան դատապարտվել: Սակայն օտարների միջամտության շնորհիվ մահապատիժը փոխարինվել է ցմահ բանտարկության: Աքսորվել է Տրիպոլիս (Լիբիա) / Աքիա (Պաղեստին):

1904/05/06 թ. փախել է Տրիպոլիսի /Աքիայի բանտից, անցել Եգիպտոս, ապա՝ Եվրոպա և հաստատվել Փարիզում: 1908 թ. երիտթուրքերի հեղաշրջումից և սահմանադրության վերահաստատումից հետո Կ. Պոլիս է վերադարձել:

 

Օսմանյան խորհրդարանում բողոքել է ոչ-մահմեդականների զինվորագրության և սուլթանի իրավասությունների ընդլայնման դեմ, խստորեն արտահայտվել Կիլիկիայի աղետի առթիվ և այդ պատճառով թշնամացել թուրք պաշտոնակիցների հետ:

 

1915 թ. հուլիսին, ի թիվս բազմաթիվ հայ մտավորականների, Թոմարզայում ձերբակալվել է և բանտարկվել Այաշի բանտում, այնուհետև աքսորվել Կեսարիա, որի բանտում արյունարբու Զեքի բեյի կողմից սարսափելի խոշտանգումների է ենթարկվել և արյունահոսող բազմաթիվ վերքեր ստացել: Բանտում նրան խնամք և բժշկական օգնություն է ցուցաբերել բանտարկյալ դեղագործ Մանվել Մկրյանը:

 

1915 թ. հուլիսի 30/օգոստոսի 24-ին Կեսարիայում կախաղան է բարձրացվել՝ 48 տարեկանում:

 

Մինասյան Հ., Օսմանյան կայսրությունում, Թուրքիայի Հանրապետությունում և հարակից տարածքներում բռնաճնշումների և ցեղասպանության ենթարկված հայ բժիշկներ: Համառոտ կենսագրական բառարան, Երևան, 2014, 519 էջ, էջ 290–293: