Մեծ պապիս ընտանիքի անդամներին այրել էին մի փոսում՝ նրանց վրա նավթ լցնելով

Ռուբեն Մանուկյանի պատմությունը

1905 թ., Մուշ

Ռոզա Մանուկյանն ArmneianGenocide100.org-ին է ներկայացրել իր մեծ պապի պատմությունը: 1915 թվականի գարնանն ու ամռանը թուրք զինվորներն այրել էին նրանց գյուղը: Ռուբենի ընտանիքի անդամներին այրել էին մի փոսում՝ նրանց վրա նավթ լցնելով: Սակայն նա ու եղբայրը կարողացել էին փախչել պատուհանից:

«Մեծ պապս և նրա եղբայրը՝ Գուրգենը, 12-14 տարեկան էին, երբ նահանջող հայ և ռուս կայսերական զինվորների հետ եկան Արևելյան Հայաստան: Նրանք չգիտեին իրենց ազգանունն ու լքած տան հստակ հասցեն: 1915 թվականի գարնանն ու ամռանը թուրք զինվորներն այրել էին իրենց գյուղը: Մեծ պապիս ընտանիքի անդամներին այրել էին մի փոսում՝ նրանց վրա նավթ լցնելով: Սակայն եղբայրները կարողացել էին փախչել պատուհանից: Հրաշք է, որ նման պայմաններում 10-ամյա տղաները կարողացել էին փրկվել: Որպես կանոն, սպանում էին արական սեռի բոլոր ներկայացուցիչներին: Եղբայրներին թաքցրել էր իրենց հարևան մի թուրք. հոր ընկերն էր:

Երբ կայսերական զորքերը դեռ Արևմտյան Հայաստանի գրավված տարածքներում էին, երեխաներն ապրում էին այդ թուրքի հետ և աշխատում էին նրա համար: Տղաներն այդ տանը մնացին մինչև կայսերական զորքերը կուղևորվեին արևելք: Նրանք ստիպված էին թողնել իրենց հողն ու առհավետ հեռանալ: Արևելյան Հայաստանում նրանց ընդունեցին որբանոց:

Տղաները որբանոցում նշել էին միայն իրենց հոր մականունը. ծանոթները նրան Մանուկ էին անվանում: Եվ նրանց գրանցեցին Մանուկյան ազգանվամբ»: