Պետք է սրբագրել սխալները՝ հիմքում դնելով ԼՂՀ-ն՝ Սահմանադրությամբ ամրագրված տարածքներով

 

- Հայաստանը հայտնվել է մի ճամբարում, որտեղ պետք է կարողանա իր համար առավելություններ ապահովել: Եթե մենք կարողանանք ճիշտ ձեւակերպել ու ճիշտ կազմակերպել այդ առավելությունները, ինչպես նաեւ ուղղություն տալ, ապա հնարավոր է, որ դրանք մի շարք հարցերի համար իսկապես հիմնական լուծում համարվեն: Առաջին հերթին, բնականաբար, նկատի ունենք անվտանգության հարցը, մասնավորապես` Հայաստան-Ադրբեջան, Ղարաբաղ-Ադրբեջան ռազմական մրցակցության մեջ: Կարծում եմ, որ մեզ համար կարող ենք ապահովել մի իրավիճակ, որ Ադրբեջանը պատերազմի մասին չփորձի անգամ մտածել: Սա առաջին մեծ ձեռքբերումն է, որ կարող ենք ունենալ:

Երկրորդը տնտեսական կյանքի աշխուժացումն է: Ես գտնում եմ, որ երկրի հիմնական խնդիրը, ինչն արտահայտվում է արտագաղթով, տնտեսական վիճակն է: Մենք կարող ենք ստեղծել նոր տնտեսական վիճակ, նոր աշխատատեղեր եւ այլն. սա է, որ պետք է կարողանանք հաջողացնել:

 

Անշուշտ, այս ամբողջը պայմանավորված է իշխանության մոտեցումներով, թե ինչքանով մենք կկարողանանք այս հնարավորությունը առավելության վերածել: Որովհետեւ, կարծում եմ, պահը մեզ համար հարմար է: Ստեղծված իրադրությունը մեզ համար կարող է ստեղծել հնարավորություններ, որոնք կարող ենք առավելագույն ձեւով օգտագործել: Այս առումով է, որ կարծում եմ, մենք անելիք ունենք: Իշխանության ճիշտ մոտեցման եւ համապատասխան պայմանավորվածություններ ձեռք բերելու դեպքում մենք կարող ենք մի շարք դժվարությունների համար լուծում գտնել:

 

 

- Չեմ կարծում: Միշտ էլ համագործակցության տարբեր ձեւաչափեր կարող են գոյություն ունենալ: Եվրամիության անդամակցության հանգամանքը հնարավոր է այսօր գոյություն չունի: Բայց Եվրոպա-Հայաստան հարաբերությունները չի կարելի ավարտված համարել: Առանձին եվրոպական պետությունների հետ հարաբերությունները, կարծում եմ, միշտ պետք է օրակարգում լինեն, եւ երկրորդ` եվրոպական արժեչափերով առաջնորդվելը, եվրոպական արժեչափերին համապատասխան ուղղություն վերցնելը  պայմանավորված չէ Եվրամիության անդամ լինելու հետ: Դրա համար գտնում եմ, որ  ոչ թե դռները փակված են, կամ վերջացած է ամեն ինչ, այլ հակառակը` ես կասեի` նոր ճիգ պետք է գործադրել, որպեսզի կարողանանք եվրոպական պետությունների հետ առանձին – առանձին ամենասերտ հարաբերություններն ունենալ, ինչպես նաեւ մեր երկրի ներքին կյանքում  հաստատել եվրոպական արժեչափեր:

 

 

- Մենք անցած ժամանակաշրջանում ունեցել ենք մի շարք սխալներ: Չգիտեմ ինչ-ինչ պատճառներով, բայց բանակցությունների հիմքում միշտ եղել է ԼՂԻՄ-ը: Սա այն սխալն էր, որ մենք պետք է կարողանայինք սրբագրել: Մի առիթով, մենք ունեինք այդ հնարավորությունը, երբ բանակցության սեղանի շուրջ հայր Ալիեւը փոխարինվեց տղա Ալիեւով. այդ առիթը չօգտագործեցինք: Երկրորդ առիթն այսօր է, երբ բանակցությունները, փաստորեն, երկար ժամանակ դադար առնելուց հետո զրո կետից վերսկսելու խնդիր կա: Եվ մեզ համար անընդունելի է եւ նույնիսկ ընվզեցուցիչ, երբ անհայտ պատճառով հայկական կողմից նորից սկսեցին խոսել Մադրիդյան սկզբունքների մասին, երբ թվում էր, թե այդ էջը փակված է: Թվում էր, որ անցած տարիների ճիգն ու ջանքը առնվազն նրանով է արդյունավորվել, որ մոռացվել են Մադրիդյան սկզբունքները: Ինչո՞ւ մենք միակողմանիորեն նորից վերադարձանք Մադրիդյան սկզբունքներին. դա ե՛ւ անհասկանալի է, ե՛ւ անընդունելի, ե՛ւ ընդվզեցուցիչ: Մենք նորից կորցնում ենք այն առիթը, որ տրված է մեզ: Մենք  բանակցությունների հիմքում պետք է տեսնենք ԼՂՀ-ն` իր Սահմանադրությամբ ամրագրված տարածքներով: Կարծում եմ` մեծ սխալ ենք գործում եւ պետք է կանգնենք ու շտկենք: Պետք է կարողանանք այս թույլ կեցվածքներից հրաժարվել վերջնականորեն: Մանավանդ, որ բանակցությունները դադարեցվեցին հիմնականում Ադրբեջանի մեղքով, ադրբեջանական տրամադրությունների պատճառով: Եւ չեմ էլ կարող ընդունել, որ եղել է արտաքին ճնշումներ, որովհետեւ ճնշումների արդյունքում առնվազն երկու պետությունները պետք է հայտարարություն անեին, որ հիմք են ընդունում Մադրիդյան սկզբունքները: Նման բանի միակողմանի հայտարարությունն անխոհեմ է: Սա լուրջ մտահոգություն է պատճառում մեզ, եւ ես հույս ունեմ, որ հարցն այնքան լուրջ չի, որ մենք ենք կարծում, հակառակ դեպքում կպարզվի, որ  մենք շատ տկար դիրքերի մեջ ենք հայտնվել:

 

-Երբ բանակցությունները ձախողեցին, ինքնըստինքյան նոր փուլի անհրաժեշտություն ստեղծվեց: Այդ նոր փուլն իմաստավորվում է ԼՂՀ  անկախությունը ճանաչելու միջազգային գործընթաց սկսելու մեջ: Գործընթաց սկսել` մղելով մյուս պետություններին ճանաչելու Արցախի անկախությունը: Գործընթաց սկսել նաեւ պայմանավորվելու, որ եթե պատերազմ սկսվի, շատ շատ պետություններ պետք է ճանաչեն ԼՂՀ անկախությունը: Այս գործին լծվեցին Հայ դատի հանձնախմբերը: Մենք ունեցանք որոշակի հաջողություններ: Ամենակարեւորը` մենք այս հանգրվանում կարողացանք Եվրոպայի մակարդակով տարբեր պետությունների, տարբեր խորհրդարանների մեջ ապահովել Ղարաբաղի պաշտոնական ներկայությունը, որը, կարծում եմ, նույնպես մեծ հաջողություն է եւ մեծ առավելություն: Եվ թվում է, որ այս գործընթացն արդեն սկսվել է եւ չի կարելի այն կասեցնել, չի կարելի հետ դառնալ: Միայն մի բան կարող է մեզ խանգարել` եթե բանակցությունների ընթացքում մենք տկար դիրքերով ներկայանանք: Երբ մենք հզոր ենք բանակցությունների սեղանի շուրջ, այս գործընթացը դառնում է թիկունք բանակցող կողմի համար: Այս գործընթացը դառնում է հավելյալ ուժականության պատճառ եւ ճնշման լծակ Ադրբեջանի վրա: Եթե այդպես չի լինում, ապա այս գործընթացը հակասությունների արտահայտություն կարող է լինել, որը չի նպաստի մեր ընդհանուր գործին: Այս պատճառով բանակցությունների սեղանի շուրջ մեր պահվածքը, մեր մոտեցումները պետք է համահունչ լինեն այն գործընթացին, որը մենք արդեն սկսել ենք եւ պետք է շարունակենք:

 

-Մեծ առումով մեր մոտեցումների մեջ տարբերություն չկա: Մենք միշտ էլ ձգտել ենք, որ Արցախը  լինի շատ ավելի զարգացած, անկախ, շատ ավելի գրավիչ երկիր, քան կա: Այստեղ` Արցախում, մենք չպետք է արտագաղթ ունենանք, մենք պետք է ներգաղթ ունենանք: Այստեղ մենք պետք է տնտեսական զարգացում ունենանք եւ ոչ թե խեղճացում: Այստեղ այն հոռի երեւույթները,  որից հաճախ մեր հասարակությունը տանջվում է` կոռուպցիան, ամենաթողությունը, խտրականությունը հասարակության նկատմամբ,  չպետք է լինեն: Այս երկիրը ներքին առումով պետք է լինի արդարության երկիր, զարգացման երկիր, գրավիչ երկիր: Այս առումով մենք մեծ անելիք ունենք Արցախում, որովհետեւ եթե չկա գաղափարախոսություն, եթե չկա ծրագիր, չպետք է նաեւ ակնկալել, որ հարցերը կկարգավորվեն ծրագրված ձեւով: Որովհետեւ ցանկացած ծրագիր հիմքում ունենում է ինչ-որ գաղափարախոսություն, ցանկացած ծրագիր իր հիմքում ունենում է ինչ-որ արժեհամակարգ: Մեր կազմակերպությունն այդ երկուսն  էլ ունի: Եվ սա այն մեծ առավելությունն է, որ պետք է Ղարաբաղում իսկապես գնահատվի: Մենք գործ ունենք անելու, որովհետեւ այս ընթացքով մենք չենք կարող Ղարաբաղի ժողովրդագրական պատկերը բարելավել, չենք կարող Ղարաբաղը դարձնել այն մագնիսական երկիրը, որ նախ աշխարհասփյուռ ղարաբաղցիներին իր մեջ կանչի, հայրենադարձության համար պատճառ եւ առիթ դառնա:

Դաշնակցության անելիքը, կարծում եմ, շատ մեծ է: Դաշնակցությունը արցախյան պայքարի մեջ շատ կարեւոր ներդրում է ունեցել: Այս ամբողջ տարիների ընթացքում Դաշնակցությունը այս երկրի անկախության, ինքնուրույնության առումով  եղել է Արցախի եւ նրա ժողովրդի հետ: Եվ այսօր էլ այն պայքարում, որ կա միջազգային դիվանագիտական-քաղաքական  մակարդակներում, կարծում եմ, Դաշնակցությունը առաջամարտիկի դերակատարություն ունի: Պետք է, որ կարողանանք  ներքին կյանքն ավելի  բարելավել: Ղարաբաղյան պայքարում մենք չպետք է նահանջ արձանագրենք: Որպեսզի Ղարաբաղում ունեցած մեր հաղթանակները ստվերի տակ չընկնեն, մեկ հիմնական պայման կա` պետք է երկրում լինի արդարություն, զարգացում, կեսունակություն: Եվ հենց այստեղ Դաշնակցության դերը շատ կարեւոր է:

 

Իսկ Շրջանային ժողովի վերաբերյալ կարող եմ մեկ բան ասել` ես այս ժողովի մեջ տեսա վճռականություն, աշխատելու հավատք, վճռականություն ու հավատք Արցախյան  պայքարի հիմքում ընկած սկզբունքների արժեքների նկատմամբ: Ես այս ժողովում տեսա ձգտում` ավելիին հասնելու, եւ սրանով է նաեւ իմ հավատքն ավելի ուժեղանում Ղարաբաղի եւ Ղարաբաղի ժողովրդի նկատմամբ:

Հավատում եմ, որ Արցախի ժողովուրդը անպայման վերջնական հաղթանակ է արձանագրելու իր եւ, ընդհանրապես, համայն հայության համար: