Ինչո՞ւ է Նիկոլ Փաշինյանը ակտիվացրել իր «գրպանային» հակառուսական գործիչներին Ռոբերտ Քոչարյանի դեմ

Շատերը դիպուկ նկատեցին, որ միաժամանակ Նիկոլ Փաշինյանի երկու «գրպանային» հակառուսական գործիչներ՝ Տիգրան Խզմալյանն ու Արման Բաբաջանյանը հանդես են եկել գործնականում միանման տեքստերով, որոնց իմաստն այն է, որ Ռոբերտ Քոչարյանն է մեղավոր, որ Ռուսաստանն ունի մեծ ազդեցություն Հայաստանի վրա։

Այն, որ այս երկու գործիչների հայտարարությունները բառացիորեն բարբաջանք են, բոլորի համար ակնհայտ է, քանի որ Ռուսաստանը Հայաստանի անկախության առաջին իսկ օրվանից մեծ ազդեցություն է ունեցել երկրի վրա։ Ավելին, Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև դաշնակցային առաջին ռազմավարական հիմքերը դրվել են առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օրոք՝ 1995 և 1997 թվականներին։

Պետք է ասել, որ առանց այդ ռազմավարական հարաբերությունների Հայաստանը չէր կարող ունենալ ապագա զարգացման լուրջ հիմքեր, և սա այն հարցն է, որում առաջին նախագահի դերը կարելի է բնութագրել որպես դրական։ Երկրորդ և երրորդ նախագահները պարզապես շարունակեցին Տեր-Պետրոսյանի քաղաքականությունը Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների հետագա ամրապնդմամբ։

Սակայն արի ու տես, որ վերը նշված երկու «գրպանային» հակառուսական սուբյեկտներին հրահանգվել է «մեկ փաթեթով» քննադատել Ռուսաստանին և Քոչարյանին, և անել դա նույն տրամաբանության մեչ։ Միևնույն ժամանակ, շարքային քաղաքացուն անհասկանալի է, թե ընթացիկ իրադարձություններն ընդհանրապես ինչպես են կապված Հայաստանում Ռուսաստանի դերի ամրապնդման և մասնավորապես Ռոբերտ Քոչարյանի հետ։ Սակայն այս ամենի առավել մանրամասն ուսումնասիրությունից կարելի է միանշանակ եզրակացություն անել, որ այս ամենը բխում է Նիկոլ Փաշինյանի անձնական հոգեվիճակից։

Փաշինյանը հայտնվել է դժվարին իրավիճակում և հայտնվել է դժվարին ընտրության առաջ՝ մի կողմից ստիպված է սահմանագծում և սահմանազատում իրականացնել, մյուս կողմից՝ իրեն չեն առաջարկում անվտանգության որևէ անձնական երաշխիքներ, որ այս բոլոր իրադարձություններից հետո նա «որպես քաղաքական գործիչ կենդանի դուրս կգա» ստեղծված իրավիճակից:

Եթե Նիկոլն ընդունի ռուսների առաջարկը, ընդդիմությունից կստանա «դավաճանի» պիտակ, իսկ եթե մերժի, ապա Ադրբեջանից ստանում է սահմանային սրացումներ, որոնք արդարացնելու են նրանց գործողությունները նրանով, որ «եթե հայերը պատրաստ չեն ինքնուրույն իրականացնել սահմանազատման և սահմանագծման աշխատանքները, ապա դա թույլ է տալիս Բաքվին միակողմանի կարգով անել դա, և որ նա դրա կունենա բարոյական իրավունք»:

Հասկանալի է, որ Մոսկվան այս դեպքում բավականին ծանր վիճակում է հայտնվում, քանի որ սահմանային միջադեպերի արդյունքում Փաշինյանի վարկանիշը կրկին ընկնում է, և նա ստանում է, եթե ոչ «դավաճանի» պիտակը, ապա միանշանակ ստանում է պարտվողի և անհաջողակի պիտակ:

Ակնհայտ է, որ այս դեպքում իր վարկանիշը փրկելու համար Փաշինյանը պետք է տեղի ունեցողի ողջ պատասխանատվությունը դնի Ռուսաստանի վրա, և դա էր պատճառը, որ սահմանային վերջին միջադեպի ժամանակ իր թիմի անդամները «իրար երթ չտալով» սկսեցին հարձակվել Ռուսաստանի ու ՀԱՊԿ-ի վրա։

Սակայն Մոսկվայի շանտաժը երկար չտեւեց, Պուտին-Փաշինյան հեռախոսազրույցից ընդամենը մեկ օր անց Նիկոլ Փաշինյանն ասաց, որ Հայաստանը պատրաստ է ընդունել սահմանազատման և սահմանագծման մասին ՌԴ առաջարկը։

Այս հակասական ու էկլեկտիկ քաղաքականությունը ոչ թե բարձրացրեց Նիկոլի վարկանիշը հայ հասարակության մեջ, այլ ճիշտ հակառակը՝ Մոսկվայում հերթական անգամ համոզվեցին, որ ի դեմս Նիկոլ Փաշինյանի՝ Հայաստանում ունեն անվստահելի գործընկեր, իսկ Երբ նման իրավիճակ է ստեղծվում, ապա Նիկոլ Փաշինյանը մտավախություններ է սկսում ունենալ Ռոբերտ Քոչարյանի հետ կապված։

Հենց այս մտավախություններով են պայմանավորում Փաշինյանի «գրպանային» գործիչների հրապարակումների փաստը, և հնարավոր է, որ Փաշինյանը չսահմանափակվի այս երկու գրառումներով, քանի որ նրա մեջ արմատացել է հետևյալ բանաձևը՝ «եթե Պուտինի վերաբերմունքը Փաշինյանի նկատմամբ փոխվւոմ է բացասական ուղղությամբ, ապա Փաշինյանի համար ինքնաբերաբար մեծանում է Քոչարյանի վտանգը»: Հենց այս գործոնն է պայմանավորում Նիկոլ Փաշինյանի վերջին գործունեությունը։

Սա՛ է իրականությունը:

Արտակ Հակոբյան