«Անվտանգության գոտի՞», թե՞ դամոկլյան սուր. Թուրքիայի հին ու նոր խաղերը

Վերջին մի քանի տարիներին, երբ Սիրիայում իրավիճակն անկայունացել է, երկրի հյուսիսային հարևանները՝ թուրքերը, առիթը բաց չեն թողնում՝ փորձելու օգտվել ստեղծված իրադրությունից: Այս տարվա հոկտեմբերի 9-ին սկսված «Խաղաղության ակունք» ռազմական գործողությունը Թուրքիայի հերթական (դրան նախորդել են «Եփրատի վահան», «Ձիթենու ճյուղ» գործողությունները) անօրինությունն էր Սիրիայի ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության դեմ, թեև թուրք բարձրաստիճան ղեկավարությունը բազմիցս հայտարարել էր, որ այն, ինչ կատարվելու է Սիրիայում, պետք է տեղի ունենա տվյալ երկրի տարածքային ամբողջականության շրջանակներում: Դատելով Թուրքիայի ոչ փառունակ անցյալից՝ հարևանների հետ տարածքային վեճեր և նկրտումներ ունենալու տեսանկյունից, այս հայտարարությունը պարզապես բառաշարք է:

Նույն Սիրիայի հետ Թուրքիան ունեցել է տարածքային վեճ, որի պատճառով Սիրիայի Ալեքսանդրետ (Հաթայ) սանջակը բռնակցվեց Թուրքիային: Այժմ Թուրքիան ձգտում է կյանքի կոչել Սիրիայի տարածքների նկատմամբ ունեցած նկրտումները՝ հասցնելով դրանք իր նախընտրած հանգուցալուծմանը: Իսկ դա ենթադրում է Սիրիայի հյուսիսային մի շարք շրջանների բռնակցում Թուրքիային, որն ամրագրված է երկրի հիմնադիր Մուսթաֆա Քեմալ Աթաթուրքի «Ազգային ուխտում»:

Թուրքիան վերջին մի քանի տարիներին շրջանառում է թուրք-սիրիական սահմանից 30 կմ խորությամբ անվտանգության գոտու ստեղծման հարցը՝ պատճառաբանելով, թե այն, Թուրքիայի ազգային անվտանգության տեսանկյունից, կենաց-մահու խնդիր է, քանզի այդ տարածքներից կա մեծ վտանգ՝ քուրդ «ահաբեկիչներից», «Իսլամական պետություն» ահաբեկչական կառույցից և այլն:

Վերջին շրջանում համացանցում տարածվել է թուրքական թերթերից մեկից հատված, որից պարզ է դառնում, որ անվտանգության գոտու հարցն ամենևին էլ վերջին տարիների օրակարգ չէ: Ըստ այդ հատվածի՝ 40 տարի առաջ Թուրքիայի նախարարների խորհուրդը «մաքսանենգությունը կանխարգելելու նպատակով Սիրիայի, Իրաքի, Իրանի սահմաններին հայտարարել է 10 կմ անվտանգության գոտի»: Ուշագրավն այն է, որ, բացի վերոնշյալ երկրներից, նախատեսվում էր նաև անվտանգության գոտի հռչակել Թուրքիայի Կարս և Աղրը նահանգներին սահմանակից շրջանները: Հաշվի առնելով սիրիական իրողությունը՝ կարելի է ենթադրել, որ խոսքը Խորհրդային Հայաստանի տարածքների մասին էր:

«Հաթայի, Այնթեփի, Ուրֆայի, Մարդինի, Հաքքարիի, Վանի, Աղրըի և Կարսի նահանգների և Սիրիայի, Իրաքի և Իրանի սահմանին հայտարարվել է 10 կիլոմետրանոց անվտանգության գոտի»,- նշված էր Թուրքիայի նախարարների խորհրդի հայտարարության մեջ:

Այսպիսով՝ նույնիսկ, եթե Թուրքիայում զինվորականներին փոխարինեն քաղաքացիականները, աշխարհիկներին՝ իսլամականները, միևնույն է՝ այս երկիրը չի դադարելու թշնամական և զավթողական նկրտումները հարևանների և այլոց նկատմամբ: