Խորհուրդ տալը անշնորհակալ բան է, բայց հուսանք այս անգամ այս խորհուրդները անտեղի չեն լինի․ ՀՊՄՀ դեկանը՝ Գ․ Նժդեհի թեման շահարկողներին

Այսպես. Արտյոմ Խաչատրյան անունով մեկը որոշել է, այսպես ասած, «փաստերով» խոսել Գարեգին Նժդեհի մասին: Սակայն չբերելով որևէ փաստ՝ վերջինիս հանիրավի մեղադրանքներ է ներկայացնում՝ անվանարկելով Նժդեհին և նրա գործը:
Նախ Արտյոմին հիշեցնենք, որ Նժդեհը որևէ արդարացման կարիք չունի որևէ մեկի կողմից, լինի դա քաղաքական գործիչ, մտավորական, թե հասարակ մահկանացու:
Այո, կոլաբորացիոնիզմը երիցս դատապարտելի արարք է: Բայց Նժդեհին կոլաբորացիոնիստ համարելու համար պետք է հասկանալ նախ ի՞նչ է կոլաբորացիոնիզմը և արդյո՞ք Նժդեհի գործունեության ո՞ր հատվածն է կոլաբորացիոնիստական: Եթե որևէ հիմնավոր փաստ չի ներկայացվում այս առումով, ապա Արտյոմ Խաչատրյանը կամ սխալ է հասկացել ինչ է նշանակում կոլաբորացիոնիստը, կամ էլ ուղղակի ծանոթ չէ Նժդեհի գործունեության մանրամասներին: Հետևաբար խորոհուրդ առաջին. որևէ բան գրելուց առաջ, հատկապես եթե այն համեմված է շինծու մեղադրանքներով, ծանոթանալ պատմական փաստերին:
«Նժդեհը նացիստական ուսմունքի հեղինակ է»,-գրում է ուսմունքների քաջատեղյակ մեր մեկնաբանը: Այս նախադասության մեջ ճիշտ է ընդահմենը մեկ բան, որ այո՛ Նժդեհը ուսմունքի հեղինակը է, որը դյուզն ինչ առնչություն չունի նացիստական ուսմունքի, ասել է թե ազգայնամոլական և հակամարդկային գաղափարախոսության հետ: Հետևաբար, մեր փիլիսոփա մեկնաբանին կտանք երկրորդ խորհորդը, ծանոթանալ և ըստ էության ըմբռնել թե ի՞նչ է իրենից ներկայացնում ազգայնականություն և ազագայնամոլություն հասկացությունները և փորձել, հավանաբար իր կողմից արդեն իսկ ուսումնասիրված Նժդեհյան ուսմունքը, տեղադրել դրանցից որևէ մեկի մեջ: Տեսնենք արդյո՞ք, թեկուզ մեծ ջանքերի գնով, հնարավոր կլինի Նժդեհյան ուսմունքը համապատասխանեցնել ազգայնամոլությանը:
Զարմանալի է թե ինչպես կարող է Արտյոմ Խաչատրյանը մեկ նախադասության մեջ կեղծիքն ու սուտը համադրել ճշտի և իրականության հետ: «Գարեգին Նժդեհը հայ դասական ռուսատյացության հիմնադիր գաղափարախոսն է»,-գրում է վերջինս, ապա շարունակելով «ռուսատյացությունն այն քիչ բաներից է, որն ի զորու է վերացնել աշխարհի երեսից Հայաստանն ու հայի ինքնությունը»: Նախադասության առաջին հատվածի սուտը որևէ ձևով համատեղելի չէ նախադասության երկրորդ հատվածի ճշտի հետ: Եվ ընդհանրապես Հայաստանի գոյությունը և հայ ինքնության պահպանումը ավելի բարդ ու բազմաշերտ հարց է և նման սիրողական մեկնաբանությունները տեղին չեն:
Հետևաբար այստեղից էլ երրորդ խորհուրդը. Ճիշտը չխառնել ստի հետ: Միայն մի փոքր հավելում վերընշվածին: Հենց ինքը Նժդեհը իր ստեղծած ուսմունքի՝ Ցեղակրոնության, կյանքի կոչման բնական դաշնակից համարում է ռուսներին: