Օգնություն հետաքննությանը

Դեպքը պատահել է անձամբ ինձ հետ: Այսինքն` «Իզվեստիա» թերթում անձամբ եմ կարդացել դեպքի պատմությունն ու դատավարության մասին ծանուցումը: Մի չուկչա (ափսոս, անունը չեմ հիշում) դատի էր տվել թերթի ֆոտոթղթակցին` իր պատիվն ու արժանապատվությունը զանգվածային լրատվամիջոցով արատավորելու համար: Ամբողջ Մոսկվան տժժում էր` իր հետ տժժացնելով ռուսական ողջ մեդիա տարածքը: Ինչպե՞ս կավարտվեր դատավարությունը, ի՞նչ որոշում կկայացներ դատարանը: Սպասումն ահավոր էր` ճիշտ 1941թ. հունիսի 21-ի լույս 22-ի գիշերվա նման:

Առաջին դեմքով եմ պատմում, որովհետեւ անձամբ եմ Մոսկվայում գտնվել այդ օրերին, իսկ դա 2002 թվականի ամռանն էր:

Նախորդած ձմռանը, պարզվում է, հանրահայտ թերթի ֆոտոլրագրողը (հատուկ Գագիկ Շամշյանի ուշադրությունն ենք հրավիրում)  գործուղման է մեկնել հեռավոր հյուսիս` չուկչաների կյանքը պատկերող ֆոտոշարք պատրաստելու համար: Հասկանալի է, գործուղման օրերին ապրել է հյուրընկալ եղջերվապահի յուրտում (հյուրանոցներ չկան), օգտվել նրա համեստ սեղանից, մորթի, մուշտակ կպցրել եւ, հրաժեշտ տալիս, խոստացել նրա լուսանկարը տպագրել թերթում:

Անզգույշ ֆոտոլրագրողը, սակայն, միայն Մոսկվայում է նկատում, որ տեխնիկական խնդիրներ կան` կապված ծանոթ չուկչայի լուսանկարի հետ: Ի՞նչ անել: Եվ փորձառու թղթակցի աչքը նկատում է, որ իր լուսանկարած չուկչաները, մորթիների մեջ կոլոլված, այնքան էլ չեն տարբերվում միմյանցից: Սրա արդյունքում, հաջորդ օրը, «Իզվեստիան» լույս է տեսնում մի չուկչայի լուսանկարով ու մակագրությամբ, թե այս չուկչան այսքան ու այսքան եղջերու է պահում, այսքան ու այսքան մորթի ու կոտոշներ մթերում:

Սա է ողջ նախապատմությունը, որն, ինչպես ասացինք, տխուր վերջաբան ունեցավ «Իզվեստիայի» համար: Բոլորն սպասում էին դատավճռին: Հետաքրքրությունից դրդված ես էլ գնացի դատավարությանը:

Դատարանը, ինչ ուզում եք ասեք, լավ բան է: Այստեղ այնպիսի բաներ են պատահում… Հայցվոր չուկչան հաղթական հայացքը պտտում էր դահլիճում հավաքվածների վրա: Երկու կողմի դատապաշտպանները բոցաշունչ ճառեր էին արտասանում: «Իզվեստիայի» փաստաբանն, օրինակ, խոսում էր թերթի բազմազբաղ առօրյայից եւ փորձում ապացուցել, որ օրաթերթ է, ամեն ինչ կարող է պատահել, ուրիշ լուսանկար ենք տպագրել, աշխարհը չքանդվեց դրանից:

-Ոչ,- ծղրտում էր մեղադրող կողմը,- դրանով դուք հարված եք հասցնում եղբայրական ժողովրդի ազգային արժանապատվությանը:

Լսելով կողմերին` դատավորն իր մոտ է հրավիրում չուկչային, նայում նրան, ապա` տպագրված լուսանկարին, մի տեւական պահ լռում եւ հարցնում.

- Դուք, իրո՞ք, համոզված եք, որ լուսանկարում այլ մարդ է պատկերված:

- Չէ, դատավորն ապրած կենա, ես համոզված եմ, որ լուսանկարում այլ եղջերու է պատկերված: Դա իմը չէ:

Տժժալու հերթը հասավ ինձ: Խփվել էին հայկական ռադիոյի բոլոր ռեկորդները: Ինձ դուրս հրավիրեցին դահլիճից:

-Ձեռքներդ հեռու «Իզվեստիայից»,- հասցրեցի գոռալ ես` մատնելով կովկասյան առոգանությունս:

Բայց, ասեմ, համակրանքս ավելի շատ չուկչայի կողմն էր, ով հեռավոր հյուսիսից հասել էր Մոսկվա` իր եղջերվի պատիվը պահելու:

Ի՞նչ էինք ուզում ասել այս երկար-բարակ պատմությամբ: Անկեղծորեն ցանկանում ենք օգնել հայրենի դատարաններին, որոնց գզրոցներն արդեն լիքն են թերթերին ու լրատվամիջոցներին դատի տալու գործերով: Վճիռ կայացնելուց առաջ, հարգելի դատավորներ, խնդրում ենք, ձեզ մոտ հրավիրեք մեր չուկչաներին ու հետաքրքրվեք, թե նրանց հատկապես ի՞նչն է վիրավորվել, որ, եղջերու չունենալով հանդերձ, դիմել են դատարան` «պատիվ ու արժանապատվություն» պահանջելու:

Օգտվելով առիթից` նաեւ ցանկանում ենք ՀՀ իշխանություններին խորհուրդ տալ մեր որոշ բթամիտ պատգամավորների եւ քաղաքական գործիչների համար արագացված դասընթացներ կազմակերպել` «պատիվ եւ արժանապատվություն» թեմայով, այլապես նրանց թվում է, որ մինչ այժմ իրենց պետք չեկած բաները կարող են ձեռք բերել դատարանով:

Էդիկ ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ