ՈՒ սա անվանում են պետական աջակցության փաթեթ. տնտեսագետ

Կորոնավիրուսի հասցրած տնտեսական վնասների, կառավարության ցուցաբերած աջակցության եւ առհասարակ տնտեսության ներկայիս վիճակի վերաբերյալ «Իրավունքը» զրուցել է ՀՅԴ էկոնոմիկայի եւ ֆինանսների հանձնախմբի նախագահ, տնտեսագետ ԱՐՄԵՆ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԻ հետ:

                                                                                                                           «Եկել է գոտիները ձգելու ժամանակը»

- Ձեր կարծիքով, նոր տեսակի կորոնավիրուսով պայմանավորված, ստեղծված իրավիճակը ի՞նչ ազդեցություն կարող է ունենալ ՀՀ տնտեսության վրա:

Իսկապես բարդ հարց է, քանի որ կարող են լինել համավարակի տարածման եւ զարգացման ամենատարբեր սցենարները: Այս փուլում մեր կառավարությունը պետք է անցնի ճգնաժամային կառավարման: Մարտի 23-ին ՀՅԴ Գերագույն մարմինը հրապարակեց ճգնաժամային կառավարման առաջարկությունների փաթեթ եւ փոխանցեց 
կառավարությանը: Այն իր մեջ ներառում է շուրջ հիսուն առաջարկներ, որոնց մի մասից կառավարությունը սկսել է օգտվել: Մինչդեռ այն ավելի արագ արդյունքներ կտա, եթե կիրառվի ամբողջական եւ միաժամանակ: Իսկ դա ենթադրում է նաեւ բյուջե 2020-ի արմատական վերանայում՝ իր թե՛ եկամուտների, թե՛ ծախսերի առումով: Արդեն ՊԵԿ նախագահ պարոն Անանյանը հայտարարել է, որ կունենանք հարկային եկամուտների թերակատարում: Սա իրականություն է, ավարտին է մոտենում հաշվետու 
տարվա առաջին եռամսյակը, եւ այս իմաստով նրա կանխատեսումները կարող են ճիշտ լինել: Հատուկ պետք է նշեմ, որ եկամուտների բացակայության պայմաններում պետք է անցնենք ծախսերի խնայողական ռեժիմի: Եկել է գոտիները ձգելու 
ժամանակը, այս փուլում առաջարկել ենք դադարեցնել պարգեւատրումները, վերանայել բարձր վճարվող աշխատավարձերը, սկսել պրոցես՝ պարտադիր կուտակային մասնահանումները դադարեցնելու համար, պետական պարտքի սպասարկման համար ինտենսիվ բանակցություններ վարել, վերակառուցել դրանք: Դադարեցնել այն ծրագրերի ֆինանսավորումը, որոնք այս իրավիճակում հրատապ չեն, դադարեցնել գնումների մրցույթների իրականացումը՝ բացառությամբ այն դեպքերի, որոնք վերաբերում են արտակարգ դրության պայմանների ապահովմանը: Մենք դեռեւս չգիտենք, թե ուր կհասցնի մեր երկրին ու ժողովրդին այդ համավարակը, պետք է մտածենք պարենային անվտանգության մասին: Մեր ժողովրդին պետք կարողանանք պահել, մինչեւ վիճակը լավանա:

                                                                                                                      «Որոշ ոլորտներ արդեն ունեն մեծ ճեղքեր»

- Հատկապես ո՞ր ոլորտներերում այն կարող է մեծ ճեղք առաջացնել:

Որոշ ոլորտներ արդեն ունեն մեծ ճեղքեր: Կտրուկ անկում է ապրել տուրիզմի ոլորտը. ինչպես մեր երկրում, այնպես էլ աշխարհի ավելի քան 190 երկրներում մարդկանց համար սահմանվել են տեղաշարժման սահմանափակումներ, դադարեցվել են չվերթները եւ փակվել սահմանները: Անկում է գրանցվել նաեւ հանրային սննդի ոլորտում, հյուրատներում եւ մի շարք սպասարկման ոլորտներում:Պետք է առաջին հերթին կանգնեցնել վիրուսի տարածումը, մեր ժողովրդի առողջությունից թանկ ոչինչ չկա: Որպեսզի ոչ մի ոլորտ վերջնականապես իր շունչը չփչի, պետք է գործել արագ եւ օր առաջ կանգնեցնել վիրուսի տարածումը:
Ընկերությունների գործունեությունների սահմանափակելը բավարար չի, մարդկանց շարժը պետք է մինիմումի հասցնել:

                                                                                                                     «Չի կարելի բիզնեսին վարկ տալ եւ ասել՝ տար, աշխատավարձ տուր»

- Ինչպե՞ս եք գնահատում ՀՀ կառավարության աջակցության փաթեթը տնտեսվարողներին: Այն կարո՞ղ է էական ազդեցություն ունենալ տնտեսվարողների գործունեության վրա:

-Կառավարության փաթեթը հետեւյալն է: Ասում են՝ ընկերությունները թող գնան, վարկ վերցնեն, մենք կմասնակցենք վարկի տրամադրմանը մեր չափաբաժնով եւ կսուբսիդավորենք վարկի տոկոսները: Ու սա անվանել են պետական աջակցության փաթեթ:
Նաեւ 25 մլրդ դրամ տրամադրում են, որպեսզի ընկերությունները վճարեն աշխատավարձերը, հարկերը եւ ձեռք բերեն որոշ շրջանառու միջոցներ: Սա նշանակում է միջնորդավորված նորից փողը տալ ֆինանսական շուկային` պարտքեր կուտակելով 
ընկերությունների վրա: Չի կարելի բիզնեսին վարկ տալ եւ ասել՝ տար, աշխատավարձ տուր: Այն դեպքում, երբ բիզնեսը չի աշխատում: Իսկ հաջորդ ամիս ի՞նչ պետք է անեն, չէ՞ որ համավարակի զարգացման դինամիկան անորոշ է: Պետք է կիրառել ուղիղ աջակցության գործիքներ: Գյուղատնտեսությանն ուղղված միջոցառումները շատ կարեւոր են: Հիմա արդեն բոլորին պարզ դարձավ, որ մեր երկրին պետք էր ոլորտում ռազմավարական ծրագրերի իրականացման համար անհրաժեշտ գերատեսչություն` Գյուղատնտեսության նախարարություն: Վարչապետը կարծես թե գյուղատնտեսության մասին վերջերս ավելի հաճախ է խոսում, բայց լավ կլիներ, որ լիներ ոլորտի ղեկավար եւ իր փոխարեն դա աներ այդ ղեկավարը: Գյուղատնտեսությունն իսկապես կենսական կարեւոր  ոլորտ է, սակայն նույնպես ամբողջական լուծում չեն առաջարկում: Գումարների տրամադրումը վարկերի տեսքով եւ դրանց համար ընդամենը վերադարձի ավելի երկար ժամկետների սահմանումը բավարար չի: Անհրաժեշտ է գյուղատնտեսական աշխատանքների մեկնարկի այս փուլում ոռոգման ջուրը, պարարտանյութը, սերմերը տրամադրվեն գյուղացիական
տնտեսություններին անհատույց` այն գյուղմթերքների արտադրության համար, որոնց մասով առկա է երաշխավորված պետական գնում: Գյուղացիական եւ ֆերմերային տնտեսություններին պետք է պատվիրել որոշակի մթերքի արտադրություն այս տարվա ընթացքում եւ նույնպես երաշխավորված պետական գնումով: Այսինքն` ռեսուրսները պետք է ուղղել գյուղմթերքի, հացահատիկային մշակաբույսերի լայնամասշտաբ արտադրության կազմակերպմանը: Իսկ մեր կառավարությունը փող է տրամադրում, բայց հետո արտադրված գյուղմթերքը իրացնելու խնդիրներ են առաջանալու: Պետք է, ի վերջո, սովորել պլանավորել, հասկանալ ներքին սպառման շեմը եւ գնահատել պոտենցիալը:

Զրույցը` ԻԼՈՆԱ ԱԶԱՐՅԱՆԻ