«Կայֆ ա» հայ լինելը

Տարեսկզբին էր' համացանցում տարածվեց մի տեսանյութ, որտեղ Արցախյան հերոսամարտի մասնակիցները միմյանց ողջունում էին' հարցնելով.

-Հա՞յ ես, ապե:
- Հա, ապե:
- Կայֆ ա, չէ՞:

***

Վարդան Պետրոսյանն ասում էր' լավ է, որ հայ ենք, քանի որ հայի մեջ առաջին հերթին արեւ կա /հայ անգլերենից թարգմանաբար նշանակում է բԱՐԵՎ/: Բայց վայն եկել-տարել է, երբ երկու արեւ մեկ վայրում են լինում' ստացվում է' հա՜յ-հա՜յ:

***

«Կայֆ ա» հայ լինելը' փողոցում քայլելիս ստիպված չես լինում ձեւական ժպտալ, անկեղծ մուննաթով ես զբոսնում: Ավելին, եթե ժպտում ես' տեղում որոշում են' կա'մ սիրահարված է, կա'մ աշխատավարձ է ստացել, կա'մ էլ սպասում է վիզայի պատասխանին:

Յուրաքանչյուր տոնի հաջորդում է մեռելոցը:

5-6 տարեկան երեխադ քեզ դատի չի տա, ինչ է, թե գոռացել ես վրան եւ «հոգեբանական ճնշում» գործադրել: Նման փորձ անողին ոստիկանները ոչ թե կխրախուսեն, այլ  կխրատեն' հայավարի:

Միայն մեզ մոտ փողոցի ցանկացած խանութ ունի իր «նիսյայի տետրը», ուղղակի «գրովի» ապրանք վերցնելիս ստիպված հերթդ զիջում ես մյուս բոլոր սպասողներին:

Դասական համերգներին գնում ես 2000 դրամանոց տոմս եւ նստում կիսադատարկ դահլիճի ցանկացած շարքում: Մյուս կողմից` այնքան «ջերմ» ենք, որ ծափահարում ենք երեք անգամ' ստեղծագործության սկզբին, մեջտեղում եւ, իհարկե, վերջում:

Անձնագրիդ մասին հիշում ես միայն Հայաստանից դուրս գալու ժամանակ. ոստիկանները փողոցում կանգնեցնելիս լավագույն դեպքում անունդ են հարցնում:

Երեխայիդ չես բացատրում' աղջիկը տղային սիրելու համար է, տղան' աղջկան: Ավելին` ծնողները դպրոց ուղարկելիս երեխայի ուսապարկում, համենայն դեպս, պահպանակ չեն դնում:

Հայ լինելը կայֆ ա առավել եւս գիշերը. կեսգիշերին կարող ես դուրս գալ զբոսանքի, նստել կանգառներից մեկում' ցանկացած անտունի կողքին, ու դարդերով կիսվել, իսկ հետո ոտքով տուն գնալ. ոչ ոք չի վախենում մութն ընկնելուց:

Մենք ճանաչում ենք մեր հարեւաններին ոչ միայն դեմքով ու անունով, այլեւ «ուղնուծուծով»' ամսական եկամտով, եղած ու չեղած սիրածներով, տարած ու, ըստ մեզ, ունեցած հիվանդություններով, պահածոների տեսականիով ու քանակով:

Տղայիդ կամ աղջկադ հյուր գնալու դեպքում պետք չէ առիթ փնտրել, պետք չէ զանգել եւ պատճառաբանություններ գտնել' թոռներիդ տեսնելու համար: Այստեղ հորական եւ մորական տատ ու պապերը կիրակիները չեն բաժանում' թոռներին տեսնելու համար:

Հ. Գ. Հայ լինելը «կայֆ ա», նաեւ` առանց պատճառի:

Կարինե Հարությունյան