Յա­իր Աու­րո­նի դա­սը

«Անըն­դու­նե­լի ան­տար­բե­րու­թյուն» գրքի հա­յե­րեն թարգ­մա­նու­թյան շնոր­հան­դե­սին մաս­նակ­ցե­լու հա­մար օրերս­ մեր երկ­րում էր գրքի հե­ղի­նա­կը` ցեղասպանությունների ուսումնասիրությամբ զբաղվող հրեա պատ­մա­բան Յա­իր Աու­րո­նը: Նրա հետ էր նաև Իս­րա­յե­լի Կնե­սե­տի նախ­կին ան­դամ, ներ­գաղ­թյալ­նե­րի հար­ցե­րով նախ­կին նա­խա­րար Յա­իր Ցա­բա­նը: Հա­յաս­տա­նում մեր բա­րե­կամ­նե­րին ըն­դու­նել են ըստ ար­ժան­վույն, նույ­նիսկ պե­տու­թյան առա­ջին դեմ­քի մա­կար­դա­կով. բա­ցի Սփյուռ­քի նա­խա­րա­րից, հյու­րե­րի­ն ըն­դու­նել է նաև Հա­յաս­տա­նի նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սյա­նը:

Պաշ­տո­նա­կան տե­ղե­կատ­վու­թյու­նից զատ, հայ հան­րու­թյու­նը հու­լի­սի 18-ի երե­կո­յան հան­րա­յին հե­ռուս­տա­ըն­կե­րու­թյան ու­ղիղ եթե­րում հնա­րա­վո­րու­թյուն ստա­ցավ ունկնդ­րե­լու հրեա գիտ­նա­կա­նին` հա­մոզ­վե­լով, որ հան­ձին այդ առինք­նող մար­դու գոր­ծ ու­նենք ան­շա­հախն­դիր ու նվի­րյալ բա­րե­կա­մի հետ: Սա­կայն, գիտ­նա­կա­նի բա­ցա­ռա­պես հա­յա­մետ դա­տո­ղու­թյուն­նե­րից ու եզ­րա­հան­գում­նե­րից զատ, հայ հե­ռուս­տա­դի­տո­ղի հա­մար, կար­ծում ենք, առա­վել տպա­վո­րիչ էր այդ մար­դու բա­նա­վոր խոս­քը, ավե­լի ստույգ` այն լե­զուն, որով նա ներ­կա­յա­նում էր հայ մի­լի­ո­նա­վոր լսա­րա­նին. մար­դը խո­սում էր եբրայե­րեն` մի լեզ­վով, որի ­հետ ուղ­ղա­կի «առնչ­վե­լու» պա­տե­հու­թյուն շատ շա­տե­րին, թե­րևս, տրվում էր առա­ջին ան­գամ: Առա­վել տպա­վո­րի­չը, սա­կայն, ոչ այն­քան այդ լեզ­վի յու­րօ­րի­նա­կու­թյունն էր, որ­քան այն, որ գիտ­նա­կա­նը գե­րա­դա­սել էր, ինչ­պե­ս իր ­մյուս ­հան­դի­պում­նե­րի ժա­մա­նակ, նաև այս դեպ­քում ներ­կա­յա­նալ մայ­րե­նի լեզ­վով: Թո­ղած մի­ջազ­գա­յին կոչ­ված օտար որևէ լե­զու, թո­ղած ամե­նա­կուլ անգ­լե­րե­նը, որին ան­տա­րա­կույս տի­րա­պե­տում էր, նա ­խո­սում էր մայ­րե­նի լեզ­վով, և դա ավե­լի շատ ն­ման էր դա­սի: Դաս` բո­լոր այն հայ պաշ­տո­նյա­նե­րին, որոնց հա­մար մայ­րե­նի լե­զուն դուրս է մղված աշ­խար­հի հետ «հա­ղոր­դակց­վե­լու» լե­զու­նե­րի շար­քից, դաս` բո­լոր նրանց, ով­քեր գե­րա­դա­սում են ռու­սո­ւոչ­ռու­սօ­տա­րերկ­րյա պաշ­տո­նյա­նե­րի հետ հա­ղոր­դակց­վել կոտր­ված-աղ­քա­տիկ ռու­սե­րե­նով, քան մայ­րե­նի­ով, որին, ան­տա­րա­կույս, տի­րա­պե­տում են խո­րու­թյամ­բ ու դյու­րա­պես:

Այո', Յա­իր Աու­րո­նը դաս էր տա­լիս, դաս` զո­րօ­րի­նակ, ԱԺ ՀՀԿ խմբակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վոր Ար­տա­շես Մա­մի­կո­նո­վի­չին, ով իր հե­րո­սա­կան ելույթ­նե­րը «թշնա­մա­կան» Ստամ­բու­լում եվ­րո­պա­կան դի­վա­նա­գետ­նե­րին ու քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ­նե­րին, չգի­տե­ս` ում թույլտ­վու­թյամբ, ներ­կա­յաց­նում էր բա­ցա­ռա­պես ռու­սե­րեն: Մար­դը մո­ռա­ցել էր, որ այն­տեղ, ու­ր իր եր­գե­ցիկ­ ռու­սե­րենն էր հնչեց­նում, հա­զա­րա­վոր տա­րի­ներ հնչել է հա­յե­րե­նը` լե­զու, որի կ­րո­ղը լի­նե­լու հա­մար պի­տի հպարտ լի­նել: Այն­պես, ինչ­պես Յա­իր Աու­րոնն` իր մայրենիի հա­մար:

Լև­ոն ՍԱՐԳՍՅԱՆ