Ի՞նչ էին քննարկում Մատենադարանում հավաքվածները․ «Հրապարակ»

«Հրապարակ» թերթը գրում է.

Երեկ Մատենադարանում Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի հովանու ներքո գիտագործնական մեծ համաժողով էր հրավիրվել, որի նախաձեռնողների թվում էին «5165 շարժումը», Աբրահամ Գասպարյանի «Գենեսիս» կազմակերպությունը, «Համախմբում շարժումը», «Այլընտրանքային նախագծեր խումբը» եւ ուրիշներ: Դահլիճը խիստ ներկայացուցչական էր` կազմված մեծ թվով ընդդիմադիր գործիչներից, իրենց ոլորտի փորձառու մասնագետներից, իրավաբաններից ու դիվանագետներից: Միջոցառումը, կարելի է ասել, միջազգային ստանդարտներով էր կազմակերպվել` մուտքի մոտ հերթապահող երիտասարդներից ու անվանական բեյջերից մինչեւ կոֆե-բրեկ եւ այլն:

Համաժողովին նախ կաթողիկոսի օրհնանքը փոխանցեց Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ արքեպիսկոպոս Գալստանյանը, «Փոքրիկ երգիչները» հնչեցրին Արցախի հիմնը, ապա սկսվեց պլենար նիստը, որի մոդերատորն էր Ավետիք Չալաբյանը: Ելույթներն էլ էին հետաքրքիր, իսկ բանախոսները՝ փորձառու սահմանադրագետներ ու իրավաբաններ․ Լեւոն Գեւորգյան, Արամ Օրբելյան, Վարդան Պողոսյան, Վարդան Օսկանյան, Արման Թաթոյան եւ այլք: Համաժողովին Ստեփանակերտից միացավ նաեւ Ռուբեն Վարդանյանը եւ տեսակապով կարճ ելույթ ունեցավ: Համաժողովը երկօրյա է` պլենար նիստին հաջորդելու են պանելային քննարկումները: Օրակարգում Արցախն է, նրա անկախության միջազգային ճանաչման հարցը։ Բանախոսները հերթափոխով փորձում էին վերլուծել Արցախում ստեղծված իրավիճակն ու դրանից հնարավոր ելքերը։ Մենք ելույթներից դուրս` դահլիճում գտնվողների կարծիքը ճշտեցինք համաժողովի մասին:

Ղազախստանում ՀՀ նախկին դեսպան, ԱԺ նախկին փոխխոսնակ Արա Սահակյանին հարցրինք, թե նման քննարկումներն ի՞նչ օգուտ կարող են տալ Արցախին։ «Կառավարության մտադրությունները եւ գործողությունները մերժող քաղաքական գործիչները ստեղծում են դիմադրության տարբեր օջախներ եւ հասարակության կողմից ընդունվում են որպես կառավարությանն ընդդիմացող եւ այլընտրանքային ուժեր։ Ներկա համաժողովը դրանցից մեկն է։ Այս ընթացքն անկասելի է եւ համոզիչ, որովհետեւ առաջ է մղում կառավարության կողմից անտեսված ազգային արժանապատվության, քաղաքացիների համախմբման եւ անվտանգության ապահովման սկզբունքները»,- ասաց Սահակյանը։

Դաշնակցական Կիրո Մանոյանին հարցրինք, թե ինչ կարծիքի է Ռուբեն Վարդանյանի պաշտոնանկության մասին: Հիշեցնենք, որ օրերս պաշտոնից ազատված Արցախի նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանի պաշտոնանկությունը հետեւեց Ալիեւի` Մյունխենում արած այն հայտարարությանը, թե ինքը պատրաստ է արցախցիների հետ երկխոսել, եթե նրանց չներկայացնի «քրեաօլիգարխ Ռուբեն Վարդանյանը»: Ի՞նչ եզրահանգումներ անի հայ հասարակությունը, երբ Ալիեւի այս պահանջին անմիջապես հաջորդում է Վարդանյանի պաշտոնանկությունը՝ հարցրինք Մանոյանին։ «Պետք է եզրահանգի, որ Ռուբեն Վարդանյանի հեռացումը պաշտոնից ինչ-որ չափով բավարարում է Ադրբեջանին կամ առնվազն սկսել է Ադրբեջանի պահանջով։ Ես չեմ կարծում, որ միայն Ադրբեջանի պահանջի հիման վրա է, որ այս արդյունքին հասանք, բայց կարծում եմ, որ Ադրբեջանի պահանջը նպաստել է այլոց ե՛ւ ներքին, ե՛ւ արտաքին ուժերի մոտեցումներին, եւ նրանք էլ օգտվել են այս առիթից»։

«Այլընտրանքային նախագծեր խմբի» ղեկավար Վահե Հովհաննիսյանն էլ կարծում է, որ խնդիրը ո՛չ Արայիկ Հարությունյանի, ո՛չ էլ Ռուբեն Վարդանյանի մեջ է, այլ հայ հասարակության։ «Այն, ինչ կատարվում է, ունի անհանգստացնող միտումներ։ Խնդիրը Ռուբեն Վարդանյանը չէ, խնդիրն Արայիկ Հարությունյանը չէ։ Խնդիրն այն մթնոլորտն է, որն այսօր կա պաշտոնական Ստեփանակերտում, Երեւանում ու հայ հասարակության մեջ։ Ստվերային պրոցես կա, որի մասին մենք շատ հաճախ իմանում ենք ադրբեջանական մամուլից կամ միջազգային, հեղինակավոր գործիչներից, բայց ո՛չ Ստեփանակերտից ու Երեւանից։ Այս պրոցեսը, այո, տագնապային է, ու ես երեկվա պաշտոնանկությունը համարում եմ այս պրոցեսի մի դրվագ։ Արցախում տեղի են ունենում մեծ փոփոխություններ, պաշտոնանկություններ, գործողություններ։ Ամեն ինչ իրականում շատ արագ է տեղի ունենում, ընդամենը մի երեկոյի ընթացքում մենք մի շարք ինֆորմացիաներ լսեցինք։ Այո, ամեն ինչ շատ արագ է կատարվում, բայց ամենամեծ խնդիրն այն է, որ մենք տեղյակ չենք՝ ինչ է կատարվում ստվերում։ Դա շատ վտանգավոր է։ Հայաստանը, հայ ժողովուրդը խաղադրույքի պես դրված են ինչ-որ մեծ սեղանին, սա ամենավախեցնողն է։ Ամեն ժամ, ամեն րոպե կարող է նոր հայտարարություն ձեւավորվել, որը նորից այլ ռիսկեր արդեն կարող է պարունակել»,- ասաց Հովհաննիսյանը։

Նշենք, որ այսօր համաժողովը շարունակվում է, տեղի է ունենալու եւս մեկ քննարկում՝ արդեն փակ ձեւաչափով, որի ընթացքում պետք է ամփոփվեն համաժողովի արդյունքները։ Այնուհետեւ նախաձեռնողները հանդես կգան արդյունքների մասին հանրային իրազեկմամբ, եւ ելույթները կհրատարակվեն ժողովածուով։

Առավել մանրամասն՝ թերթի այսօրվա համարում։