Հայաստան-Ադրբեջան համաձայնագիրը պետք է վերանայվի․ Ադրբեջանում Իրանի նախկին դեսպան

Ադրբեջանի Հանրապետությունում Իրանի նախկին դեսպանն ասել է. «Պետք է վերանայվի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կնքված համաձայնագիրը, և նրանք չպետք է մտածեն, որ ամեն ինչ ավարտվել է, մինչդեռ մենք այժմ ունենք այլընտրանքային ուղի»։

Նախագահի աշխատակազմի արարողակարգի ղեկավարի տեղակալ և Ադրբեջանում Իրանի նախկին դեսպան Սեյեդ Աբբաս Մուսավին Mehr-ին տված հարցազրույցում Հայաստանում «Քաղաքացիական անցակետի» վերաբերյալ ասել է. «Իրանը խաղացող չէ և դեմ չէ տրանսպորտային ուղիների ապաշրջափակմանը, բայց մեր երկիրը չպետք է և չի թույլ տա, որ տարածաշրջանային երկրները սահմանեն իրենց շահերը այնպես, որ հակասի Իրանի շահերին»։

Անդրադառնալով 2020 թվականին Ղարաբաղյան պատերազմից հետո Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կնքված համաձայնագրին՝ նա հավելեց. «Անցյալում այս մասին քննարկում է եղել։ Ամեն դեպքում, այն համաձայնագիրը, որը Հայաստանը, Ռուսաստանը և Ադրբեջանը ունեին երկրորդ Ղարաբաղյան պատերազմից հետո, որ երթուղին պետք է բացվի, և դրա անվանումը նաև հաղորդակցության ուղիների ապաշրջափակումն էր, անցել էր, ուստի այս հարցը նրանց կարծիքով խնդիր չէր, և այն պետք է բացվեր։ Սակայն, այն, ինչին ձգտում էր Ադրբեջանի Հանրապետությունը, դա բաց ճանապարհ ունենալն էր՝ առանց վերահսկողության՝ առանց Հայաստանի ինքնիշխանության իրացման, ինչը, բնականաբար, ընդունելի չէր Երևանի և տարածաշրջանի երկրների, մասնավորապես՝ Իրանի և Ռուսաստանի համար»։

Մուսավին հայտարարել է. «Ադրբեջանի Հանրապետությունը ձգտում էր ունենալ բաց ճանապարհ՝ առանց վերահսկողության և առանց Հայաստանի ինքնիշխանության իրականացման, ինչը, բնականաբար, ընդունելի չէր Երևանի և տարածաշրջանի երկրների, մասնավորապես՝ Իրանի և Ռուսաստանի համար։ Նույնիսկ Ադրբեջանի Հանրապետությունն այս առումով սպառնաց, որ եթե մեզ թույլ չտան ունենալ նման ճանապարհ՝ իրենց նախատեսած բնութագրերով, մենք այն կգրավենք ուժով և կօկուպացնենք ռազմական ճանապարհով։ Այդ ժամանակ մենք՝ Թեհրանում, կարծում էինք, որ Ադրբեջանի Հանրապետության այս դիրքորոշումները՝ այն ուժով օկուպացնելու վերաբերյալ, բլեֆ են, և մեր երկրում նույնպես վերլուծություն կար, որ այն չի բացվի ռազմական հարձակմամբ, այլ՝ բանակցությունների և կողմերի միջև համաձայնության միջոցով։

Ընդունելի է այնպիսի համաձայնագիր, որը հարգում է Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը

Անդրադառնալով հարմար և ընդունելի համաձայնագրի բնույթին՝ Ադրբեջանի Հանրապետությունում Իրանի նախկին դեսպանը ընդգծեց. «Կողմերի միջև համաձայնագիրը մեզ և մյուս հարևանների համար ընդունելի է, երբ տարանցիկ երթուղին անցնում է այն տարածքով, որտեղ իրականացվում է Հայաստանի ինքնիշխանությունը և հարգվում է Երևանի տարածքային ամբողջականությունը, քանի որ եթե այլ կերպ է, բնականաբար դեմ է դրան»։

«Մեհր»-ի լրագրողի մեկ այլ հարցի պատասխան՝ կարո՞ղ ենք շարունակել օգտագործել Սյունիքի մարզը որպես մեր երկրի հյուսիսային տարանցիկ ուղի, նախագահի աշխատակազմի արարողակարգի պետի տեղակալը նշել է. «Այո, այս համաձայնագրերը չեն խանգարի դրան, և Իրանը կարող է շարունակել օգտվել հայկական տարանցիկ ուղուց»: Այստեղ գլխավորն այն է, որ ներկայումս Սյունիքի անցման ճանապարհը չի բացվի ուժով և կբացվի համաձայնագրով: Սակայն առաջացած խնդիրն այն է, որ, ցավոք, Հայաստանի կառավարությունը ցանկանում է վարձակալության տալ այս ճանապարհը ամերիկյան ընկերությանը, և դա անպայման խնդիր կստեղծի, և այս խցանումը կառաջանա: Հետևաբար, եթե դա աներ հայկական ընկերությունը կամ կոնսորցիումը, որում, օրինակ, ներկա կլինեին միայն տարածաշրջանի երկրները, դա որոշ չափով ընդունելի կլիներ, և Հայաստանի ինքնիշխանությունը չէր խաթարվի»:

Իրանի քարդ-ը հետևում է հարցին 3+3 ծրագրի միջոցով

Այս ծրագրին հակազդելու Իրանի գլխավոր խաղաքարտի մասին մեկ այլ հարցին ի պատասխան՝ Մուսավին ասել է. «Իրանի գլխավոր խաղաքարտը տարածաշրջանի երկրների հետ հարցը կրկին քննարկելն է: Մենք ունենք մի հարթակ, որը կոչվում է 3+3 հարթակ, որը ներառում է կովկասյան երեք երկրները՝ Ադրբեջանը, Հայաստանը և Վրաստանը, ինչպես նաև կովկասյան երեք խոշոր հարևան երկրները՝ Իրանը, Ռուսաստանը և Թուրքիան: Այս առումով մենք մի շարք միջոցառումներ ենք սկսել այդ երկրների հետ և տարբեր մակարդակներում հանդիպումներ ենք ունեցել այդ երկրների հետ, որոնք պետք է ամրապնդենք և քննարկենք տարածաշրջանային հարցեր, այդ թվում՝ այս ուղին»:

«Մեհր»-ի լրագրողի մեկ այլ հարցի պատասխան՝ կապված այն բանի հետ, թե հնարավո՞ր է վերանայել Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև ԱՄՆ-ում ձեռք բերված համաձայնագիրը, նախագահի աշխատակազմի արարողակարգի փոխղեկավարը շեշտեց. «Այս վերանայումը պետք է իրականացվի, և ամեն դեպքում, նրանք չպետք է մտածեն, որ ամեն ինչ առայժմ ավարտված է։ Բացի այդ, մենք արդեն ունենք այլընտրանքային ճանապարհ, և Ադրբեջանն ու Նախիջևանը 35 տարի շարունակ կապված են միմյանց հետ Իրանի տարածքով, և հենց Իրանի Իսլամական Հանրապետությունն է նրանց տվել այս տարանցիկ ճանապարհը ունենալու հնարավորությունը։ Հետևաբար, այս ճանապարհը կարող է ամրապնդվել, ընդլայնվել և դիվերսիֆիկացվել, այդ թվում՝ դրան ավելացնելով երկաթուղային ճանապարհ և լայնացնելով ճանապարհը, և սա կարող է օգտագործվել որպես Իրան տանող ավելի լավ և ավելի այլընտրանքային տարանցիկ ճանապարհ»։

Աղբյուրը՝ mehrnews.com