Միջազգային կոչ՝ Ադրբեջանում մշակութային ժառանգության նկատմամբ տարվող քաղաքականության վերաբերյալ

«Նիդերլանդական օրագիրը» և Հայկական լեռնաշխարհի մշակութային ժառանգության օմբուդսմենի գրասենյակը պաշտոնական նամակ են հղել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին և միջազգային կազմակերպություններին՝ Ադրբեջանի Հանրապետությունում մշակութային ժառանգության նկատմամբ տարվող քաղաքականության վերաբերյալ։

Նամակում ներկայացված են փաստարկված նյութեր այն մասին, որ վերջին տասնամյակներում արձանագրվում է հայկական մշակույթի համակարգված յուրացում, վերաշարադրում և ոչնչացում՝ պետության կողմից կազմակերպված մակարդակով։

Նամակի հիմնական փաստարկները․

Խոհանոցի յուրացում — ազգային ճաշատեսակներ՝ տոլմա, լավաշ, խաշ, ներկայացվում են որպես «ադրբեջանական»։ Մինչդեռ, UNESCO-ն 2014-ին լավաշը ճանաչել է որպես Հայաստանի ոչ նյութական մշակութային ժառանգություն։

Երաժշտական գործիքների վերագրում — դուդուկը, որը ներառված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ցանկում որպես հայկական գործիք, ադրբեջանական քարոզչության մեջ ներկայացվում է որպես սեփական մշակութային արժեք։

Ճարտարապետական ժառանգության ոչնչացում — ամենաաղաղակող օրինակը Նախիջևանի խաչքարերի զանգվածային ոչնչացումն է՝ 2005–2006թթ., որը փաստագրված է ինչպես ICOMOS-ի, այնպես էլ նորագույն՝ արբանյակային ուսումնասիրություններով։

Պատմության վերաշարադրում — Հայաստանի մշակույթը, որը հազարամյակների պատմություն ունի, դիտմամբ վերագրվում է պետություն դարձած Ադրբեջանի ստեղծումից (1918թ․) առաջվա դարաշրջաններին։

Նամակում ներառվել են նաև հետևյալ հեղինակավոր աղբյուրները՝

ICOMOS զեկույց (2002)

Caucasus Heritage Watch – արբանյակային հետազոտություն (2022)

Միջազգային կազմակերպություններից պահանջվում է՝

Գործընթաց սկսել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համապատասխան հանձնաժողովներում

Մշակութային ժառանգության պաշտպանությանը ներգրավել ՄԱԿ-ի մշակութային իրավունքների հատուկ զեկուցողին

Տեղում անցկացնել մասնագիտական փորձաքննություններ՝ արբանյակային, պատմական և դաշտային հետազոտություններով

Լրիվ նամակին և հավելյալ փաստարկներին կարող եք ծանոթանալ հետևյալ հղումներով՝

https://my.mamul.am/am/post/1119033

https://www.nidoragir.com/.../on-systematic-appropriation...

https://niderlandakan.livejournal.com/658023.html

Սա ոչ միայն հայկական հարց է — սա մշակութային իրավունքների համամարդկային խնդիր է։

Հեղինակներ՝

«Նիդերլանդական օրագիր»

Հայկական լեռնաշխարհի մշակութային ժառանգության օմբուդսմենի գրասենյակ

17.06.2025թ

UNESCO ուղարկած նամակի տեքստն այստեղ

https://niderlandakan.livejournal.com/658299.html