«Ժողովուրդն անմահացուց զանոնք». Արամ կաթողիկոսը՝ Լիսբոնի հերոսների մասին

1983 թւականին Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Արամ Ա կաթողիկոսը զբաղեցնում էր Լիբանանի հայոց թեմի առաջնորդի պաշտօնը:

Հէնց նոյն թւականի յուլիսի 27-ին, որ տեղի ունեցաւ Լիսբոնի սխրագործութիւնը: Այդ առիթով իր ելոյթում, Վեհափառ հայրարպետն անդրադառնալով Հայ Յեղափոխական Բանակի 5 անձնազոհ մարտիկների հերոսութեանն ասել է.

«Ուրիշ ժողովրդներ, ուրիշ եկեղեցիներ, ժողովական կարգով մարդիկ կը սրբացնեն, անոնց կու տան սրբութեան պսակ, բայց մեր ժողովուրդն իր ողջ պատմութեան ընթացքին, մեր եկեղեցին՝ իր ողջ առաքելութեան ընթացքին, երբե՛ք ժողովական դրութեամբ մարդիկ չէ սրբացուցած, մարդոց նահատակ անունը չէ շնորհած, մեր ժողովուրդը ի՛նք, ինքնաբուխ կերպով մարդիկ սրբացուցած է, հերոսները անմահացուցած է: Ժողովուրդը միայն ի՛նք կրնայ ըսել, թէ ո՛վ է սուրբը, ո՛վ է նահատակը: Այսօր, մենք ինքնաբուխ կերպով կը խօսինք Լիզբոնի հինգ նահատակներու մասին, որովհետեւ անոնց աքտը ուրիշ ձեւով չի կրնար բացատրուիլ, եթէ ոչ նահատակութեան աքտով: Ի՞նչ է, ո՞վ է նահատակը: Նահատակը այն է, որ իր կեանքը կամաւոր արարքով, գիտակից մահուամբ կ՛ընծայէ, կը զոհաբերէ իր անձեն վեր՝ սրբազան ճշմարտութեան մը համար: Նահատակը այն է, որ իր կեանքը յարատեւ պայքարի մը կը վերածէ, իր ազգին գերագոյն իտէալներուն համար: Լիզբոնի տղաքը նահատակ են, որովհետեւ իրենք անձերը կամաւոր ընծայեցին մեր ժողովրդի անսակարկելի իրաւունքներուն վերատիրացման համար: Անոնք կը պատկանին մեր այն նահատակներուն փաղանգին, որոնք ծնան հայ ժողովրդի ծոցէն ու իրենց մահով կեանք տուին մեր ժողովուրդին, իրենց գիտակից մահով լուսաւորեցին հայ ժողովուրդի ուղին, որ ուրիշ ուղի չի կրնար ըլլար, եթէ ոչ գիտակից մահուան, արեա՜ն ուղին, մեր պատմութեան խորերէն եկող ու դէպի մեր ապագան երկարող»: