Պարզ է չէ՞, թե այդ խմբակն ինչու է այդպես ատում Ռոբերտ Քոչարյանին․ Զաքար Խոջաբաղյան

Շատերը լսել են, որ հոկտեմբերի 27-ի իրադարձությունները կապում են Վազգեն Սարգսյանի ԱՄՆ այցի հետ, բայց ԼՏՊ կողմից «նոր, միասնական ընդդիմություն» հռչակված խմբի տարբեր դեմքեր այդ թեման կապում են ինչ-որ «կոռուպցիոն ու ֆինանսական բացահայտումների հետ» եւ այլն: Սակայն քչերն են ուշադրությամբ քննել այդ օրերի իրադարձությունները, հատկապես՝ մերօրյա իրադարձությունների համատեքստում։ Ստորեւ կտեղադրեմ 1999 թվականի սեպտեմբերի վերջին Վազգեն Սարգսյանի ԱՄՆ այցի շրջանակներում տված հարցազրույցից մի կտոր։

Եւ այսպես, մեջբերում Վ.Սարգսյանի խոսքից.

«Ղարաբաղի հարցի լուծումը, ցավոք սրտի, գրեթե բոլոր քաղաքական հանդիպումների ժամանակ տրվում է՝ որպես անկյունաքար: Ղարաբաղի հարցի լուծմամբ են պայմանավորվում ոչ միայն հայ-ադրբեջանական, այլև հայ-թուրքական հարաբերությունները: Ասել է թե՝ տնտեսական համագործակցություն, ճանապարհների բացում և այլն: Փոխնախագահ Գորի հետ հանդիպման ժամանակ այս հարցը նմանապես հստակ դրվեց: Առաջարկվում է 2000 թվականի ընթացքում արդեն Ադրբեջանի հետ գտնել հարցի լուծման բանալին, եթե ոչ՝ հարցի լուծումը: Հստակ ասվում է՝ Ղարաբաղի հարցի լուծումից հետո տնտեսական համագործակցությունն ավելի կխորանա, և ՀՀ-ի առաջ կբացվեն բլոկադայի, ներդրումների դռները, ինչպես որ հաճախ ասվել է: Մեր դիրքորոշումը հստակ է՝ պատրաստ ենք տարածաշրջանային համագործակցության, համարում ենք, որ մեր երկրի զարգացման ուղին տարածաշրջանային համագործակցությունն է:

Մենք պիտի լավ հարաբերություններ ունենանք մեր բոլոր հարևանների հետ, բայց ոչ ի վնաս մեր ազգային շահերի: Նույն կարգով նաև Թուրքիայի հետ մեր հարաբերությունները: Իհարկե, բլոկադայի վերացումը, ճանապարհների բացումը, առևտրատնտեսական հարաբերությունները դրանք անհրաժեշտ են, բայց ոչ ի վնաս մեր ազգային շահերի, և մենք շատ հստակ արտահայտեցինք մեր դիրքորոշումը: Կարծում եմ, որ մեզ ճիշտ հասկացան: Ղարաբաղի հարցում, թերևս, այսքանը:

Այսինքն, դիրքորոշման մեջ որևէ էական փոփոխություն չկա: Մենք համաձայնություն տվել ենք ԵԱՀԿ ՄԽ-ի վերջին առաջարկության շրջանակներում՝ վերսկսել բանակցությունները, նախագահ Քոչարյանի և նախագահ Ալիևի միջև բանակցություններն ընթանում են: Զուգահեռ բանակցություններն ընթանում են նաև Արտաքին գործերի նախարարների միջև: Տեսնենք, թե դեպի ուր մեզ կհասցնեն այդ բանակցությունները: Նորից եմ կրկնում՝ նախագահի մոտ համոզմունքը նույնն է, ինձ մոտ համոզմունքը նույնն է, որ մենք մեր ազգային շահերի գնով որևէ զիջման չենք գնա: Փոխզիջման համաձայն ենք»։

Այլ կերպ, ԱՄՆ-ում (եւ այլուր) Վազգեն Սարգսյանին առաջարկում էին հարցը փակել ([փոխ]զիջումներով), որի դիմաց խոստանում էին, որ կբացվեն ճանապարհները, բլոկադան, ֆինանսական ներդրումներ կլինեին եւ այլն, կարճ ասած՝ այն ինչի մասին երազում են Գռզոն, Նիկոլ Փաշինյանի շրջապատը, Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի անձնական օգտագործման օլիգարխները եւ այլն...

Այսինքն, այս ամենը առաջարկվել էր Լեւոնին, առաջարկվել է, Վազգենին, Քոչարյանին, Սարգսյանին, Նիկոլին...

Փաստն այն է, որ այս ամենին ուղիղ համաձայնություն տվել էր Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը, որն Անվտանգության խորհրդի իր հրաժարականի տեքստում, նշել էր, թե ովքեր չեն համաձայնվում իր հետ...

Փաստն այն է, որ Վազգենին առաջարկվում էր 2000-ին լուծել հարցը եւ, ըստ Վազգենի խոսքի, ստացվում է, որ մերժվել է մեզ առաջարկվող զիջումների տարբերակը, փաստն այն է, որ 2000-ից հետո էլ այդ հարցը չի լուծվել ի վնաս Հայկական շահերի, փաստն այն է, որ 2018-ին իշխանության եկած լեւոնական խունտան իրականացրեց այդ ծրագիրը՝ Արցախի հարցը ի վնաս հայության շահերի լուծելը, որը հիմա փաթեթավորում է «ինքնիշխանություն», «անկախություն» եւ այլ՝ ականջահաճո բառերով։

Փաստն այն է, որ ճանապարհների բացումը, բլոկադայի բացումը եւ ներդրումների ապահովումը առաջարկում էին Հայաստանին ԱՄՆ փոխնախագահի մակարդակով։ Ճանապարհները փակվել են ԱՄՆ դաշնակից Թուրքիայի կողմից՝ Արցախի հարցը Ադրբեջանի օգտին լուծելու համար ճնշում գործադրելու պայմանով։

Ճանապարհները բացելու խոստում տալիս է ԱՄՆ փոխնախագահը, հետեւաբար՝ ճանապարհ բացելու եւ փակելու բանալին էլ իրենց ձեռքում է...

Նորից եմ կրկնում, ԱՄՆ փոխնախագահ Գորի հետ հանդիպմանը Հայաստանին առաջարկվել էր ի վնաս հայկական շահերի (փոխ)զիջումներով լուծել Արցախի հարցը, ինչին ի պատասխան Վազգեն Սարգսյանը եւ Ռոբերտ Քոչարյանը տվել էին բացասական պատասխան, այսինքն՝ պատրաստ են համագործակցել, բայց ոչ ի վնաս հայկական շահերի։

Սա է իրականությունը։ Իսկ թե ովքեր են պայքարել, պայքարում այս մարդկանց դեմ՝ միայն կույրը չի տեսնում։

Տրամաբանող մարդու համար այսքանն էլ բավարար է՝ հետեւություններ անելու համար...

Հ.Գ. 1999-ին ԱՄՆ փոխնախագահ Գորի (եւ ոչ միայն) հետ Վազգեն Սարգսյանի հանդիպումը կազմակերպելու համար ԱՄՆ էր մեկնել 1996-1997 թվականներին Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի մոտ վարչապետ աշխատած, 1998-2000 թվականներին Միացիալ Թագավորությունում եւ Վատիկանում դեսպան աշխատած, 2018-2022 -ի սկիզբ (Արցախը դավադիր պատերազմով Ադրբեջանին հանձնելու ժամանակաշրջանում) ՀՀ-ում նախագահ աշխատած՝ Արմեն Սարգսյանը...

Այսքանը։ Պարզ է չէ՞, թե ում էր իրականում խանգարում Վազգեն Սարգսյանը։ Պարզ է չէ՞, թե այդ խմբակն ինչու է այդպես ատում Ռոբերտ Քոչարյանին։ Հասկացողը հասկացավ...

Զաքար Խոջաբաղյան

Բժիշկ