ՀՀ քաղաքական դաշտը և ժողովրդական ընդդիմութեան պայքարի յաջորդ փուլը

Հիմա, որ ՀՀ Ազգային ժողովի մեծամասնական ճակատը յստակօրէն դիրքորոշուեցաւ ընդդէմ արտահերթ ընտրութիւններու, յստակ է, որ իշխանութիւնը հանրութեան պիտի ներկայանայ «նոր լիազօրութիւններ»ով։ Իշխանութեան կողմէ միամտութիւն պիտի ըլլար յամառիլ արտահերթ ընտրութիւններու իր առաջարկին վրայ։ Ինք հիմա վերալիազօրուած կառավարութիւն է և վե՛րջ։

Իրականութեան մէջ, ներկայ իշխանութիւնը կառավարութիւն է բոլորովին այլ պատճառով։ Պատերազմը -- մեզի բերած իր ամօթալի պարտութեամբ և անոր հետևող Նոյեմբեր 9-ի ամօթալի համաձայնագրով -- պատճառ դարձած է, որ ՀՀ ներքին քաղաքական դաշտը լայն չափերով անհետանայ։ Քաղաքական դաշտին մէկ մեծ շերտը ինկած է ինքնաբարոյալքումի և կրաւորականութեան և հետևաբար՝ քաղաքական զգայազրկութեան (political apathy) վիհը, որմէ ինքնաբերաբար կ՚օգտուի ներկայ իշխանութիւնը։ Որևէ ամբոխահաճ (populist) իշխանութեան երկրորդ նախընտրութիւնն է ասիկա։ Առաջինը ըլլալով ամբոխի կոյր հաւատքը։ Հիմա հոս ենք։ Պր. Փաշինեան կ՚օգտուի հասարակութեան «ինքնաբացարկման» de faco-էն և Մոսկուայի ենթադրեալ հովանաւորութենէն։ Եւ անշուշտ խորհրդարանական մեծամասնութեան (իր համախոհական դաշտի) վերջին որոշումէն։ Հանրութեան զանգուածային զօրակցութիւնը ստանալու առումով, ընդդիմութեան գործը այժմ կը թուի գտնուիլ նոր փուլի մը պահանջկոտ նախասեմին։

Նկատի առնելով վերոյիշեալը, պէտք է հանել հետևեալ կարևոր եզրակացութիւնը վաղուան գործին համար։ Այսօր արդէն ընդդիմութեան գլխաւոր առաջնահերթութիւնն է վերականգնել ՀՀ քաղաքական դաշտը։ Ետ բերել քաղաքացին։ Զայն վերստին քաղաքականացնել։ Զայն վերստին մղել դէպի իր իրաւունքները։ Բնաջինջ ընել անտարբերութեան գօտին քաղաքական կեանքի ոլորտէն և իշխանութեան ձեռքէն խլել հասարակութեան ներկայ օրերու ապաքաղաքական վերաբերմունքի զէնքը և այդ զէնքը փճացնել։

Այս բանին համար անհրաժեշտ է, առաջին հերթին, հրապարակել ընդդիմութեան շօշափելի ծրագիրը (political platform) երկրի տնտեսական և ընկերային ոլորտներու վերաշխուժացման համար։ Այն ինչ, որ ցարդ ծանուցուած է որպէս ծրագիր, մեծապէս անբաւարար է այլևս նախատեսուած քաղաքական արշաւին համար։ Ընդդիմութիւնը հանրութեան կը պարտի իր հանգամանաւոր ծրագիրը։ Ծրագի՛ր՝ որ համոզիչ լուծում կը հայթայթէ հասարակութեան իրական հարցերուն և կը յաջողի հասարակութիւնը վերակենդանացնել որպէս պահանջատիրական գործօն։ Նուրբ և դժուարին առաքելութի՛ւն մը ՝ լաւագոյն պարագային իսկ։

Երկրո՛րդ։ Պէտք է իրապաշտօրէն մատնանշել այսօր, որ ցարդ ընդդիմութիւնը իր «թեկնածու»ին տուած է կէս-սիրտ զօրակցութիւն մը միայն էապէս հանրութեան յղելով այն շփոթեցուցիչ պատգամը, որ ինք լիարժէք վստահութիւն չունի իր թեկնածուին վրայ...Ընդդիմութիւնը հանրութեան ներկայացած է ժամանակաւոր թեկնածուով մը միայն անորոշ թողնելով իր ապագայի դիտաւորութիւնները։ Եթէ Վազգէն Մանուկեանը չէ ընդդիմութեան իրական թեկնածուն, ապա ո՞վ է։ Հասարակութիւնը իրաւունք ունի այս հարցումը ուղղելու։ Ասիկա հիմնական բաց մըն է այս կէտին վրայ այլևս ընդդիմութեան քաղաքականութեան մէջ։ Այս հարցը պէտք է լուծուի։ Իր «ձեռքերը քաղաքականութենէն լուացած» և քաղաքական անտարբերութիւնը ընտրած հասարակութիւնը յստակօրէն պէտք ունի աւելի մեկին տեղեկութեան...որպէսզի սկսի իր գրաւը դնել 17-ի ընդդիմութեան վրայ։ Պարզ խօսքով, ընդդիմութիւնը յստակ պատասխան պէտք է տայ հետևեալ հարցումին։ Ըստ ընդդիմութեան՝ ո՞վ է վաղուան վարչապետը...Առանց այս հարցումին տրուած յստակ պատասխանի՝ ընդդիմութիւնը ակամայ կը «զօրացնէ» Փաշինեանին ձեռքը...որպէս արդէն իսկ բեմը զբաղեցնող քաղաքական ուժի։ Կը գտնուինք այս անհեթեթ կացութեան մէջ։

Ներկայ դրուածքով, ՀՀ քաղաքական դաշտի տեղքալը կը թուի ըլլալ Փաշինեանի լաւագոյն քաղաքական «յենարան»ը։ Մինչդեռ իր մերժելի վարքագծով և աղիտաբեր պարտուողականութեամբ, Փաշինեանն է, որ պէտք է մղէ քաղաքական դաշտը զօրավիգ կանգնելու ընդդիմութեան դատին, որ հանրութեան հարազատ դատն է։ Այս դիրքերը պէտք է անյապաղ շրջուին։ Երկիրը պէտք է դուրս գայ այս անհեթեթ և ծիծաղելի թիւրիմացութենէն և անելէն։

Եւ որպէսզի կարելի ըլլայ յաջողապէս շրջել այս դիրքերը, ընդդիմութիւնը արագօրէն պէտք է լուծէ «հաւատք»ի (credibility) երկու խնդիր։ Առաջին, վերականգնել հասարակութեան հաւատքը ինքնիր քաղաքական ուժին հանդէպ։ Երկրորդ, նուաճել հասարակութեան լայնածաւալ վստահութիւնը ի նպաստ 17-ի կարողականութեանց։ Ընել այնպէս, որ հասարակութիւնը մեծ զանգուածով հաւատայ, որ17-ի ընդդիմութիւնն է ներկայ իշխանութեան հարազատ և անվիճելիօրէն փրկարար այլընտրանքը և ինքն է երկրի առաջնորդող ուժը։ Այս պարտաւորիչ սեմն է, որ կը ներկայացնէ ընդդիմութեան և երկրի մեծ մարտահրաւէրը այսօր։ Եւ ան ամէն գնով պէտք է նուաճուի որպէս մեկնարկը մեր անկախ պետականութեան յաջորդ ոստիւնին։

Կարօ Արմենեան

Փետրուար 8, 2021

Ուաշինկթըն