Երբ ամենամեծ արժեքը աթոռն է. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է․

Ներկայիս իրողությունները բազմակողմանիորեն փաստում են, որ Հայաստանում ձևավորված արժեհամակարգը հետևողականորեն կորոզիայի է ենթարկվել։ Իսկ այս հանգամանքը մեծապես ազդում է մեր պետականության հիմքերի, հանրային իմունիտետի և ընկալումների վրա։ Տարիներ շարունակ արտաքին որոշակի ուժերի կողմից ուղղորդվող և տարբեր դրամաշնորհներից սնվող անհատներն ու կազմակերպությունները՝ ճոխ անունների ու «ոլորտների» անվան տակ հետևողականորեն թիրախավորել են արժեքներն ու արժեհամակարգերը: Այդ շրջանակներում մասնավորաբար փորձել են հասարակության մեջ ներարկել այնպիսի գաղափարներ, ինչպես, օրինակ՝ «Արցախը բեռ է Հայաստանի համար», «հանձնենք Արցախը, որ լավ ապրենք» և այլն։

Դրանով նրանք առաջին հերթին արժեզրկում էին հայրենիքի ու պայքարի գաղափարը, իսկ առաջնային էր դառնում միայն անձնական բարեկեցության հարցը։ Դրա համար էլ նրանք շեշտում էին, թե մարդկանց հայրենասիրություն սովորեցնելու հարկ չկա։ Եվ ուշադրություն պետք է դարձնել, որ այս մարդկանց մեծամասնությունն արդեն չորս տարի է, ինչ գտնվում է իշխանության ղեկին։ Ուստի, հանգիստ կարելի է պատկերացնել, որ նրանք, ովքեր իրենց անձնական բարեկեցության հաշվին թույլ են տվել թիրախավորել մեր արժեհամակարգը, հանուն սեփական քաղաքական ամբիցիաների ինչերի են ընդունակ։ Զարմանալի չէ նաև մեր արժեհամակարգի սյուների դեգրադացմանն ուղղված հատուկ քաղաքականությունը։ Առաջին հերթին հարկ է ուշադրություն դարձնել, թե ինչ է տեղի ունենում մեր ժողովրդի արժեքային հիմնասյուների հետ։ Հատուկ թիրախավորվում է եկեղեցին, որը դարեր շարունակ՝ նույնիսկ պետականության բացակայության պայմաններում ահռելի դերակատարություն է ունեցել հայ ժողովրդի ինքնության պահպանման գործում։

Ավելին՝ եկեղեցին տարբեր փուլերում նաև պետական ինստիտուտի դերակատարում է ստանձնել, և թշնամիները հաճախ հայ ժողովրդին վերաբերող հարցերը կոորդինացրել են հենց եկեղեցու հետ երկխոսության միջոցով։ Իսկ հիմա իշխանությունների կողմից եկեղեցին մեկուսացվում է, իսկ աղանդավորական և այլ կասկածելի շարժումների համար մեծ դաշտ է բացվում։ Մեր արժեհամակարգի անվտանգային ամենակարևոր հիմնասյունը՝ բանակը ևս այս չորս տարվա ընթացքում անդառնալի հարվածների է ենթարկվել ու մատնվել անտարբերության։ Սա շարունակվում է նաև այսօր, որպեսզի հասարակությունը վերջնականապես հիասթափվի բանակից, ավելին՝ որևէ ցանկություն չմնա ո՛չ բանակ ունենալու, ո՛չ էլ զինվոր տալու: Իշխանությունները հատուկ քաղաքականություն են տարել նաև ազգային արժեհամակարգի վերաբերյալ հանրային ընկալումները փոխելու և անլրջացնելու ուղղությամբ։

Դրա արդյունքում էլ քաղաքացիներն այսօր այլ կերպ են նայում որոշակի երևույթների։ Օրինակ՝ տևական ժամանակ մարդկանց կողմից հերոսությունը կամ ազգային հերոսի կոչմանն արժանանալը ընկալվել է որպես բացառիկ ու ակնածանքի արժանի երևույթ։ Իսկ հերոսները իրենց գործունեության ու զոհողությունների արդյունքում օրինակ են դարձել հասարակության համար։ Բայց հիմա իշխանությունների կողմից հերոս կարող է հռչակվել յուրաքանչյուրը՝ անկախ համապատասխան անհրաժեշտ հիմքերի առկայությունից։ Օրինակ՝ 2020 թվականի ամռանը մի քանի օր Տավուշի սահմանամերձ շրջաններում տեղի ունեցած փոքրամասշտաբ բախումներից հետո Փաշինյանը հատուկ միջոցառում կազմակերպեց Սարդարապատում, բազմաթիվ մեդալներ տվեց, հերոսներ հռչակեց։ Արցախյան պատերազմում փաշինյանական պարտության պարագայում ևս օրվա իշխանությունները աջուձախ հերոսների կոչումներ էին բաժանում՝ առանց անհրաժեշտ վերլուծություններ կատարելու։ Ու Փաշինյանն անգամ էմոցիաների ազդեցության տակ ֆեյսբուքով էր հերոսներ հռչակում։

Բայց, միևնույն ժամանակ, ոչ ոք չի կարող երաշխավորել, որ այդ հերոսները հանրային ընկալումներում պահպանելու են իրենց ձևավորած կերպարները։ Եվ այս տեսանկյունից որևէ արժեքային հարթություն չկա, իշխանությունները առաջնորդվում են միայն իրավիճակային մոտեցումներով, որից ելնելով էլ կարող են ինչ-որ մի պահի որոշել խրախուսել, ինչ-որ մի պահի քրեական գործ հարուցել կամ դատել, ինչ-որ մի պահի որևէ ծրագիր ֆինանսավորել կամ չֆինանսավորել։ Նայած՝ պահի թելադրանքին: Ուստի, կախված իրենց քիմքին հաճելի լինելուց, իշխանությունները միևնույն անձին կարող են հերոսի կոչում տալ, մեդալներով պարգևատրել, հետո զրկել այդ կոչումներից, հերոսին վերածել հակահերոսի։ Այս իշխանությունների համար արժեքներ չկան, չկա արժեհամակարգ, չկան կարմիր գծեր: Նրանց միակ արժեքը փողն է, բարեկեցությունն ու աթոռը: Իսկ մնացյալ ամեն ինչը նրանք ծառայեցնում են այդ ամենը պահպանելուն...

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում​